آشنایی کامل با آرامگاه باباطاهر عریان استان همدان

ایران سرزمینی با تاریخی طولانی است. این تاریخ گنجینه‌های باارزشی را در گوشه و کنار این کشور به یادگار گذاشته است. گنجینه‌هایی که طرفداران زیادی دارد و همواره عده‌ای از علاقه‌مندان را به سمت خود می‌کشاند. یکی از این مکان‌های تاریخی و گردشگری آرامگاه بابا طاهر می‌باشد.

از طرفی ایران همواره جایگاه انسان‌های بزرگی بوده که شاید اکنون در میان ما نباشند اما نام و یاد و خاطره‌شان همواره زنده و پاینده است. این افراد به قدری بزرگ و عزیز بوده‌اند که امروزه ارامگاهشان مکانی دیدنی است و افراد از اقسا نقاط جهان به دیدن آن‌ها ‌می‌روند. از جمله این‌ها می‌توان به آرامگاه باباطاهر عریان واقع در استان همدان اشاره کرد.

شهر همدان مرکز استان همدان شهری مملو از جاذبه‌های دیدنی است. از جمله معروفترین جاذبه‌های آن می‌توان به غار علیصدر، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه بابا طاهر، حمام قلعه، گنجنامه، تپه هگمتانه، دشت میشان، سراب گیان، گنبد علویان و بازار همدان اشاره کرد. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی آرامگاه باباطاهر خواهیم پرداخت.

آرامگاه بابا طاهر

آرامگاه باباطاهر عریان واقع در همدان جدای از اینکه مقبره یکی از بزرگترین شعرای ایرانی است فضای سبز مناسبی نیز دارد به طوری که بازدیدکنندگان می‌توانند اوقات خوشی را در ان سپری کنند. از طرفی این مکان محل برگزاری برخی مراسمات سنتی است که شرکت در آن‌ها خالی از لطف نیست.

این ارامگاه در می‌دانی با نام باباطاهر در میانه شهر همدان در مقابل قله کوه الوند واقع شده است. گنبد فیروزه‌ای رنگ ارامگاه از فاصله‌ای دور توجه افراد را به سمت خود جلب می‌کند. باباطاهر شاعری بود که دوبیتی‌های عاشقانه بسیار زیبایی از او به یادگار مانده است.

دو بیتی‌هایی که علاوه بر اهل ادب و فرهنگ همه را مدهوش خود می‌کند. این ارامگاه زیبا در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آدرس دقیق این بنا استان همدان، شهرستان همدان، میدان باباطاهر است.

باباطاهر عریان

باباطاهر، شاعری ایرانی بوده که در اواخر قرن چهارم و اواسط قرن پنجم هجری میزیسته است. دوبیتی‌های این شاعر نامدار بسیار زیبا و مشهور است. متأسفانه در مورد خاندان، سال تولد و زمان وفات و حتی روش کسب دانش و معرفت و مسلک عارفانه این شاعر بزرگ اطلاعات دقیقی در دست نیست.

تنها مدرکی که دال بر زندگی ساده و عارفانه و منش درویشی وی می‌باشد نام و لقب اوست که با عنوان عریان مطرح می‌شود. نام بابا، نامی بوده که به پیروان وارسته نسبت داده می‌شده و لقب عریان نیز به دلیل بریدن از تعلقات دنیوی به کار می‌رفته است.

وی در شهر قدیمی همدان زندگی کرده و در ابتدا چندان سرشناس نبوده اما با گذشت زمان به دلیل بریدن از مادیات دنیوی کراماتی به دست آورده که نامش را بر سر زبان‌ها انداخته است.

امروزه هر ایرانی که نام باباطاهر عریان را می‌شنود ناخودآگاه به یاد دوبیتی‌های عاشقانه، زیبا و دلربای او می‌افتد که بیشتر با لهجه لُری سروده شده‌اند. آنچه در اشعار باباطاهر موج می‌زند عشق به خداوند، طبیعت و انسانیت است. وی بار‌ها در اشعار خود از کوه‌ها، دشت‌ها، رودخانه‌ها و نیز از رفتار و اخلاق خوب و همچنین ستایش خداوند یکتا سخن به میان آورده است.

تاریخچه آرامگاه بابا طاهر

ساختمان آرامگاه باباطاهر در ابتدا به این شکل نبوده بلکه در طول تاریخ به دلیل تخریب و بازسازی‌هایی که بر ان انجام شده دست خوش تغییراتی گشته است. مقبره اصلی باباطاهر متعلق به دوران سلجوقیان است.

در واقع در قرن ششم هجری یک برج هشت ضلعی آجری بر روی قبر این شاعر بزرگ ساخته شده که به مرور زمان ویران گشته و جز یک خرابه چیزی از آن باقی نمانده است. تا اینکه در زمان رضاخان پهلوی اداره شهرداری همدان مامور احداث بنای جدیدی بر مقبره این مرد بزرگ شده است.

در زمان انجام این بازسازی، یک کاشی در بین خرابه‌های به جا مانده از آرامگاه قبلی کشف شد که مربوط به قرن هفتم هجری بود. این کاشی اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. بر روی این کاشی فیروزه‌ای رنگ، آیات قرآن مجید به خط کوفی و به شکل برجسته نقش بسته است.

ساخت آرامگاه جدید باباطاهر پس از مدتی به دلیلی نامعلوم نیمه کاره ر‌ها شد اما در سال ۱۳۲۹ مجدداً اقدام به ساخت آن کردند. اما آنچه امروزه در این محل مشاهده می‌شود آرامگاهی است که برنامه ساخت آن در سال ۱۳۴۴ با همت انجمن آثار ملی و شهرداری همدان طرح‌ریزی شد. بدین ترتیب مهندس هوشنگ سیحون و مهندس فروغی در سال ۱۳۴۵ بعد از ارائه طرح کلی کلنگ آن را به زمین زدند و ساخت بنا در سال ۱۳۴۹ به پایان رسید.

معماری آرامگاه

آرامگاه باباطاهر واقع در شمال غرب شهر همدان در مرکز می‌دانی مستطیل شکل و سرسبز قرار گرفته است. این آرامگاه شاهکاری زیبا از معماری نوین است و طرح آن تلفیقی از معماری قرن‌های هفتم و هشتم هجری و زمان حال حاضر می‌باشد.

آرامگاه باباطاهر و باغ اطراف آن جمعا حدود ۸۹۶۰ متر مربع مساحت دارد. این ارامگاه فضای سبز چشم نوازی دارد که محل مناسبی برای استراحت بازدیدکنندگان می‌باشد. آنچه در همان ابتدا نظر بینندگان را به سمت خود جلب می‌کند گنبدی فیروزه‌ای رنگ است که شکلی مانند منشور دارد. ساختمان آرامگاه به صورت هشت ضلعی و در بالای تپه‌ای کوتاه ساخته شده است. سقف این آرامگاه با استفاده از کاشی‌های معرق تزئین شده است. ارتفاع کف بنا تا سطح فوقانی تپه حدود ۲۰/۳۵ متر و از کف خیابان حدود ۲۵/۳۰ متر می‌باشد.

بنای اصلی آرامگاه دارای ابعاد ۱۰ × ۱۰ متر است و با استفاده از اشکالی منشور مانند پوشانده شده است. در تزئین نمای بیرونی بنا، سنگ سفید مرغوب به کار رفته و مدخل‌های ورودی و منفذ‌های نور نیز در دیواره‌ها دیده می‌شوند. این آرامگاه دارای ۸ ستون گرانیتی است. علاوه بر این در سنگ مزار، کف و پله‌های آن نیز از گرانیت حجاری شده استفاده شده است.

آنچه استحکام این بنا را تأمین می‌کند و وجود آن را تداوم می‌بخشد کلاف‌های بتونی داخلی بناست. پی بنا از سنگ و آهک و عایق کاری و استخوان‌بندی آن از آجر است. این در حالی است که در گردش‌های منشور‌ها کلاف کشی‌های بتونی به کار رفته است.

دیواره‌های این بنا به شکل مثلث‌های متساوی الساقین هستند. نما و پوشش کف آرامگاه باباطاهر سنگی است و در اطراف محوطه داخلی مقبره و قسمت پایینی آن، کتیبه‌هایی از کاشی وجود دارد. این کتیبه‌ها شامل ۲۴ دو بیتی از سروده‌های باباطاهر است که بر روی ۲۴ قطعه سنگ مرمرین نگارش شده است.

دو لوح برنجی نیز در محوطه داخلی آرامگاه دیده می‌شود. بر یکی اسامی هیأت مؤسس انجمن آثار ملی به هنگام ساخت بنا و بر دیگری نام برخی از شخصیت‌های به خاک سپرده شده در جوار باباطاهر آمده است.

نکات بازدید از آرامگاه باباطاهر

برای بازدید از آرامگاه بابا طاهر باید نکاتی را رعایت کنید که در ادامه این مطلب به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

• امکان جای پارک خودرو در اطراف میدان باباطاهر وجود دارد.
• ب‌های بلیط ورودی در تیرماه ۱۴۰۱ برابر با ۴۰۰۰ تومان بوده است.
• ساعت بازدید از این جاذبه در ۶ ماه اول سال از ساعت ۸: ۳۰ تا ۱۹: ۳۰ و در ۶ ماه دوم سال از ساعت ۸: ۳۰ تا ۱۷ است.
• پارکی دور آرامگاه وجود دارد که اغلب گردشگران از آن برای شب‌مانی استفاده می‌کنند.
• غرفه کوچکی در محوطه داخلی آرامگاه و نزدیک در ورودی وجود دارد که کتاب‌های متنوع تاریخی و مجسمه‌های کوچک سفالی می‌فروشد؛ کالا‌هایی که می‌توانند سوغاتی‌های خوبی برای عزیزانتان باشند.
• در ایام نوروز غرفه‌های زیادی به شکل بازارچه در محوطه خارجی بر پا می‌شوند که صنایع دستی و سوغاتی‌های همدان و دیگر شهر‌ها را ارائه می‌کنند.
• سوپرمارکت و رستوران در اطراف آرامگاه وجود دارد.
• در برخی روز‌ها و بیشتر تعطیلات، هنرمندان و دوستداران موسیقی سنتی در این محل گرد هم می‌آیند و به نواختن ساز مشغول می‌شوند.
• درشکه‌سواری در میدان باباطاهر از تفریحات جذاب برای گردشگران است.
• گنبد علویان، امامزاده عبدالله، موزه هگمتانه و آرامگاه ابوعلی سینا از جمله جاذبه‌هایی هستند که در نزدیکی آرامگاه باباطاهر قرار دارند.

  

راه دسترسی

از آنجا که آرامگاه باباطاهر در همدان در وسط یکی از میدان‌های اصلی شهر قرار دارد دسترسی به ان علاوه بر خودروی شخصی از طریق تاکسی و اتوبوس هم فراهم است. حال اگر با اتومبیل شخصی به همدان می‌روید، از طریق بلوار فلسطین، بلوار نیروی انتظامی و بلوار ستار ابراهیمی می‌توانید به میدان باباطاهر بروید.

این در حالی است که برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی می‌توانید در هر نقطه از شهر که هستید سوار بر تاکسی شوید. برای استفاده از اتوبوس هم بایستی سوار اتوبوس‌های خط شهرک الوند شده و در‌ایستگاه میدان باباطاهر و درست رو به روی باجه بلیت فروشی آرامگاه باباطاهر پیاده شوید.

اطلاعات بازدید از آرامگاه بابا طاهر

زمان بازدید در شش ماه اول سال ۸ و نیم صبح تا ۷ و نیم شب و در شش ماه دوم سال ۸ و نیم صبح تا ۵ بعد از ظهر است. هزینه بازدید برای اتباع ایرانی ۲۵۰۰ و برای اتباع خارجی ۱۵۰۰۰ تومان است. مدت زمان تقریبی برای بازدید از این ارامگاه زیبا و باغ دلربای اطراف آن نیز حدود ۱ ساعت است.

طراحان آرامگاه باباطاهر

همان طور که اشاره شد یکی از طراحان این آرامگاه هوشنگ سیحون است. وی در سال ۱۲۹۹ در تهران متولد شد و در سال ۱۳۹۳ در ونکوور کانادا درگذشت. وی علاوه بر بابا طاهر، طراح بنا‌های معروف دیگری از جمله آرامگاه خیام، آرامگاه نادرشاه افشار، آرامگاه ابوعلی سینا، آرامگاه فردوسی، آرامگاه کلنل محمدتقی پسیان، ساختمان بانک سپه در تهران و بنای موزه توس است.

طراح دیگر آرامگاه محسن فروغی است. وی معمار، استاد معماری و رئیس دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران بود که در سال ۱۲۸۶ متولد شد و در سال ۱۳۶۲ در گذشت. از جمله آثار او در ایران می‌توان به دانشکده حقوق دانشگاه تهران، ساختمان وزارت دارایی، آرامگاه سعدی (با همکاری علی صادق)، کاخ نیاوران، شعبه‌های مختلف بانک ملی در شهر‌های شیراز، اصفهان، تبریز و نیز بازار تهران اشاره کرد.

امکانات آرامگاه بابا طاهر

از جمله امکاناتی که در محل ارامگاه باباطاهر به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های شهر همدان وجود دارد غرفه کوچکی است که در محوطه داخلی آرامگاه و نزدیک به در ورودی ان واقع شده است. انواع کتاب‌های تاریخی و مجسمه‌های کوچک سفالی در این غرفه یافت می‌شود؛ اجناسی که می‌تواند بهترین یادگاری برای شما و بهترین سوغاتی برای عزیزان‌تان باشد.

این در حالی است که در ایام نوروز غرفه‌های بیشتری به شکل بازارچه در محوطه خارجی ارامگاه بر پا می‌شوند که صنایع دستی و سوغاتی همدان و دیگر شهر‌ها در آن‌ها ارائه می‌شود. علاوه بر این، دور میدان باباطاهر فروشگاه‌هایی که اجناس سفالی عرضه می‌کنند به وفور دیده می‌شوند.

دیگر امکان خوبی که برای بازدیدکنندگان فراهم شده است فضای سبز اطراف آرامگاه است که فرصت خوبی برای گشت و‌گذار به شمار می‌رود. سوپرمارکت‌، رستوران و غذای آماده نیز از جمله مواردی است که به راحتی به آن‌ها دسترسی خواهید داشت. مورد اخر سرویس بهداشتی است که در میدان باباطاهر وجود دارد.

جمع‌بندی

آرامگاه بابا طاهر از جنبه معماری، قدمت و مرتبه ادبی باباطاهر از جایگاه رفیع فرهنگی برخوردار بوده و یکی از بااهمیت‌ترین جاذبه‌های توریستی همدان بشمار می‌رود. جالب اینکه بدانید خود استان همدان با عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران شناخته می‌شود و در گذشته دور نخستین پایتخت شاهنشاهی این مرز و بوم بوده است.

از نظر موقعیت جغرافیایی در دامنه کوه الوند واقع شده و یکی از استان‌های دیدنی کشور است. این شهر به خاطر وفور مکان‌های باستانی و همچنین فضا‌های بکر و سرسبز در جایگاه پنجمین استان گردشگری و فرهنگی ایران قرار دارد و سالانه مسافران بسیاری را به خود جلب می‌کند. این آرامگاه یکی از جا‌های دیدنی استان همدان محسوب می‌شود. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی آرامگاه باباطاهر و معماری آن پرداخته‌ایم. ‌امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.