توسط : قزوین از تاریخی‌ترین شهرهای کشور ایران به شمار می‌رود و به دلیل اینکه در برخی از دوره‌های تاریخی کشور ایران به عنوان پایتخت ایران محسوب می‌شده است و به دلیل توجه بسیاری از حاکمان برخی از دوره‌ها مانند دوره صفویان به آن توجه بسیاری شده است، در آن مکان‌ها و آثار تاریخی بسیاری وجود دارد که نام یکی از آن‌ها سردر عالی قاپو قزوین می‌باشد. این بنا امروزه یکی از مهم‌ترین مکان‌های دیدنی قزوینی محسوب می‌شود و در این مقاله در وب سایت گردیشه قصد داریم به معرفی این بنا باشکوه بپردازیم.
سردر عالی قاپو
سردر عمارت عالی قاپو قزوین که به سردر عالی قاپو نیز شناخته می‌شود، در گذشته در عمارت عالی قاپو بوده است که متأسفانه امروزه بیشتر عمارت آن به صورت کامل ویران شده است و مخروبه تبدیل شده است. سردر عالی قاپو در شهر قزوین در خیابان سپه قرار گرفته است و هرساله میزبان علاقه‌مندان بسیاری به تاریخ کشور ایران می‌باشد. طبق اسنادی که وجود دارد، تاریخ نگاران ساخت این مکان را به دوران صفویه و سال ۹۲۳ شمسی ارتباط می‌دهند.
تاریخچه سردر عمارت عالی قاپو
همانطور که اشاره کردیم، قدمت تاریخی سردر عالی قاپو، به دوران حکومت پادشاهان صفوی و سال ۹۲۳ هجری شمسی باز می‌گردد. این سردر در گذشته یکی از هفت درب ورودی بوده است که به ارگ سلطنتی صفویان مربوط است و تنها درب این مجموعه است که همچنان سالم مانده است و گردشگران می‌توانند از آن بازدید کنند.
عمارتی که این اثر تاریخی، سردر آن بوده است، سعادت آباد نام داشته است و امروزه تمامی بخش‌های آن در گذر زمان ویران شده است. بنای سعادت آباد یا همان عالی قاپو برای اولین بار در دوران شاهنشاهی شاه طهماسب صفوی ساخته شد و در دوران ناصرالدین شاه این بنا بازسازی شد و قسمت‌های جدیدی به آن اضافه شد.
در دوران پهلوی، به دلیل وجود پلیس‌ها و نظامیان در این منطقه، ابتدا این بنا نظمیه نام گرفت و سپس نام آن به شهربانی تغییر پیدا کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جایگاه شهربانی روبروی سردر عالی قاپو به نیروی انتظامی واگذار شد و امروزه این بنا در اختیار اداره امور میراث فرهنگی قرار دارد. این بنا امروزه به دلیل اهمیت تاریخی زیادی که دارد، در حال بازسازی و مرمت است.
معماری سردر عالی قاپو
سردر عالی قاپو بزرگترین درب عمارت عالی قاپو بوده است و ارتفاع آن به ۱۷ متر از سطح زمین می‌رسد. وجود طاق نما‌ها و ایوان‌های بسیار زیبا به همراه گچ بری‌ها و کاشی کاری‌های استفاده شده در این بنا مهم‌ترین بخش معماری این مجموعه به شمار می‌رود.
در سردرد عالی قاپو کتیبه خطاطی شده به خط ثلت با هنر دست علی رضا عباسی وجود دارد که به خوبی خود نمایی می‌کندو علی رضا عباسی از خوشنویسان مطرح و به نام عصر صفوی در ایران محسوب می‌شد.
در غرب سردر عالی قاپو اتاقک کوچکی وجود دارد که در گذشته به عنوان محل استراحت نگهبانان و نیرو‌های نظامی بود که در دوران پهلوی آنجا اقامت داشتند. همچنین وجود دو گوشواره مانند در سردر عالی قاپو به خوبی چشم نمایی می‌کنند و کاربرد آن‌ها برقراری ارتباط بین سردر عالی قاپو با دیگر قسمت‌های عمارت بوده است.
پس از درب ورودی عالی قاپو، بنایی دو طبقه وجود دارد که یکی از آن‌ها شامل اتاق‌هایی در زیر زمین است و دیگری طبقه‌ی بالایی آن قرار دارد که امروزه به عنوان نمایشگاهی برای نمایش آثار هنری مختلف مورد کاربرد قرار گرفته است. در این طبقه افراد می‌توانند آثاری همچون نقاشی‌های قدیمی و لباس‌های محلی قزوین را مشاهده کنند و با فرهنگ گذشته مردم قزوین آشنا شوند.
طاق نما‌هایی که در این سردر وجود دارند دارای گچ بری‌های بسیار زیبا و دیدنی می‌باشند. ناگفته نماند قسمت شرقی مجموعه سردر عالی قاپو، مدرسه‌ای وجود دارد که در سال ۱۳۲۰ در دوران پهلوی ساخته شد و از اولین مدارس نوین کشور ایران در آن دوران محسوب می‌شده است.
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره نمودیم، این بنا هم اکنون در حال بازسازی و مرمت می‌باشد که از سال ۱۳۹۱ آغاز شد. در این مرمت بخش‌های مختلفی همچون رنگ درب ورودی، آجرکاری‌ها و کف فرش هشتی در حال انجام است.
جمع‌بندی
سردر عمارت عالی قاپو امروزه یکی از آثار تاریخی شهر قزوین و کشور ایران محسوب می‌شود که از سال ۱۳۱۳ هجری شمسی جزء لیست آثار ملی ایران قرار گرفته است. این سردر تاریخی از زیباترین بنا‌های ساخته شده در قزوین در دوران صفویه می‌باشد و از جاهای دیدنی قزوین به حساب می‌آید. تماشا گچ بری‌ها و کاشی کاری‌های به کار رفته در این بنا می‌تواند لحظات بسیار خوشی را بازدید‌کنندگان از این اثر تاریخی به جای بگذارد.
امیدواریم که از خواندن این مقاله در وب سایت گردیشه نهایت لذت را برده باشید.
