برج پیزا یا Torre pendente di Pisa یکی از جذابترین جاذبههای گردشگری در دنیاست که در فورانس ایتالیا قرار دارد. بسیاری فکر میکردند این بنای کج دارای همین طرح اولیه بوده، اما بعدها ثابت شد که ساختار اصلی عمودی بوده و در طول ساخت کج شده است. قدمت این برج بلند مرتبه به قرن ۱۲ میلادی بازمی گردد که هر ساله از سال قبل کجتر میشود.
همهی انسانها اشتباه میکنند و هیچکس کامل نیست. اشتباهی که در قرن ۱۱ میلادی رخ داد، به شکلگیری یک برج ۱۴۵۰۰ تنی کج انجامید. محاسبات اشتباه معمار آن بعدها به نماد غرور شهر تبدیل شد اما کاش کسی که آن را طراحی کرده بود هم از این موضوع خبر داشت. هویت مهندس معمار اولیهی برج هنوز یک راز باقی مانده است اما اکثراً بر این گمان هستند که اولین پایههای برج را بُنانو پیزانو بنیان گذاشته است.
برج کج پیزا که در زبان ایتالیایی با نام «Torre Pendente di Pisa» شناخته میشود، با بیشتر معماریهای قرون وسطی فرق دارد. کج بودن این برج بر تکنیکهای پیشرفتهی معماری آن زمان سایه نمیافکند. طراحی این برج به راستی فوقالعاده است. برج کج پیزا بعد از ساختمان کلیسای جامع و تعمیدگاه، سومین ساختمان قدیمی میدان کلیسای جامع در شهر پیزا است.
استفاده از ستونها و طاقهای قوسی فراوان در این سازه نشان دهندهی درک عمیق دو فاکتور وزن و مقدار بار و همچنین دانش گستردهی معماری ایتالیایی در آن زمان است. تنها چیزی که معمار آن در محاسبات خود به حساب نیاورده بود، پی برج بود که بر روی بخش متراکم و فشردهی خاک رس ساخته میشد.
برج پیزا یک برج با شکوه اما کج است که قدمت آن به زمان رنسانس برمی گردد. اما کج بودن آن ارزش را کم نمیکند و امروزه به نماد غرور ایتالیا تبدیل شده است. در این مقاله از وب سایت گردیشه قصد داریم تا این برج جذاب را به شما معرفی کنیم و دلیل کج شدن آن را بررسی کنیم.
ساخت برج پیزا
مردم پیزا قصد داشتند برای تحت تأثیر قرار دادن برج سنت مارک، کلیسای منطقه را مزین به برجی زیبا کنند و از این رو توجهها را به این سمت و سو متمرکز کنند.
معماران ماهری به نام Gherardo din Gherardo و Bonanno Pisano که مسئول ساختن این برج بودند، اولین سنگ آن را در سال ۱۱۷۷ میلادی بنا نهادند ولی از آنجایی که در این منطقه آبهای زیرزمینی فراوانی وجود داشت و خاک آن آبرفتی بود، بونانو پایههای سازه را تنها ۱۰ فوت پایینتر از سطح زمین حفر کرد و ساخت برج را ادامه داد؛ اما در سال ۱۱۷۸ هنگامی که مراحل ساخت در طبقه سوم ادامه داشت و پیش از آن که ارتفاع برج به ۱۲ متر برسد مشخص شد برج به میزان زیادی به سمت زمین انحراف دارد.
بعد از مشهود شدن این رویداد، چندی نگذشته بود که بین جنوا و پیزا جنگی رخ داد و همین امر سبب شد تا توجهها از روی این برج برداشته شود، به همین دلیل اتمام آن یک سده به تعویق افتاد. البته این وقفه طولانی به نفع ساختمان بود و با فرو رفتن بیشترِ پایهها در زمین، مانع از سقوط آن شد.
پس از اینکه مراحل ساخت پروژه دوباره از سر گرفته شد، Giovani di Simon سعی کرد تا ارتفاع قسمت منحرف شده را بیشتر کند تا سازه صاف به نظر برسد ولی افزایش وزن در آن قسمت سبب شد تا سازه به میزان بیشتری در زمین فرو رود.
سرانجام مراحل ساخت این سازه در سال ۱۳۷۲ پایان یافت و انحراف آن در طول ۶ قرن همچنان ادامه دارد.
در جنگ جهانی دوم ارتش آمریکا دستور داد تا کلیه برجهای ایتالیا تخریب شود تا دیدِ آنها برای جنگیدن بهتر باشد، عاملان این امر بسیاری از برجها را ویران کردند ولی برج پیزا در دقایق آخر از این خطر درامان ماند.
در سال ۱۹۶۴ دولت ایتالیا برای جلوگیری از سقوط برج پیزا درخواست کمک کرد که به دنبال آن گروهی از مهندسان و دانشمندان زبده گرد هم آمدند تا شرایط را مورد بررسی قرار دهند. انحرافات برج به حدی بود که در سال ۱۹۹۰ بازدید از آن را حدود ۱۰ سال ممنوع کردند.
سرانجام در سال ۱۹۹۳ آن مجمعی که برای ثابت نگه داشتن این سازه تشکیل شده بود، بعد از بررسیهای صورت گرفته کار مرمت را آغاز کرد. تعمیرات صورت گرفته باعث شد ۴۵ سانتیمتر از انحراف برج کاسته شود که این امر هزینهای ۲۰۰ میلیون پوندی در پی داشت. سپس بازدید از این جاذبه گردشگری در سال ۲۰۰۱ دوباره از سر گرفته شد.
معماری برج پیزا
برج پیتزا کاملاً گرد و از سنگهای مرمر سفید ساخته شده است. همانطور که در داستان ساخت برج پیتزا و مقدمه به آن اشاره شد، برج مجموعا با اتاقک ناقوس ۸ طبقه دارد که روی هم رفته برج را به ۵۵ متر فراتر از سطح زمین میبرد.
قطر خارجی برج حدود ۱۶ متر و قطر داخلی آن چیزی حدود ۷ متر است. اختلاف داخل و خارج را نیز دیوارهایی به قطر ۴ متر پوشش میدهند. برج ۷ ناقوس بهسبک رومی دارد که توسط توماس آندره پیزانو طراحی شده و هرکدام نشاندهندهی یک نت موسیقی هستند.
این زنگها از سال ۱۲۶۲ تا سال ۱۷۲۱ به تدریج در اتاقک ناقوس برج قرار گرفته و هر کدام به دست یک طراح طراحی شدهاند. سبکترین ناقوس برج ۳۰۰ کیلوگرم و سنگینترین آن حدود ۳۶۲۰ کیلوگرم وزن دارد.
اسامی زنگها به ترتیب به شرح زیر است:
- زنگ یکمL’assuna با وزن ۳۶۲۰ کیلوگرم
- زنگ دوم Crocifisso با وزن ۲۴۶۲ کیلوگرم
- زنگ سوم San Ranieriبا وزن ۱۴۴۸
- زنگ چهارم La Terzaبا وزن ۳۰۰ کیلوگرم
- زنگ پنجم La Pasquereccia یا La Giustiziaبا وزن ۱۰۱۴ کیلوگرم
- زنگ ششم Vespruccioبا وزن ۱۰۰۰ کیلوگرم
- زنگ هفتم Dal Pozzoبا وزن ۶۵۲ کیلوگرم
امنیت برج پیزا
در حال حاضر امکان بازدید از داخل برج پیزا برای گردشگران وجود دارد بنابراین خطری بازدیدکنندگان را تهدید نخواهد کرد. بسیاری از افرادی که برای بازدید از برج پیزا اقدام میکنند، برای گرفتن عکس یادگاری و بازدید از بخش داخلی آن به سویش رهسپار میشوند. وقتی در قسمت پائینی برج پیزا قرار میگیرید تازه متوجه عظمت این سازه خواهید شد زیرا تمامی برج از جنس سنگ است و آن را با ظرأفت زیادی برش دادهاند.
از سرگیری ساخت و ساز
پس از آن وقفهی ۱۰۰ساله، در سال ۱۲۷۲ میلادی، مهندس ایتالیایی جیووانی دی سیمونه قدم جلو گذاشت و شروع به اضافه کردن ۴ طبقهی دیگر به برج کرد. در واقع تلاش او برای رفع کجی اولیه از طریق بلندتر ساختن یک طرف برج از سمت دیگر، به کجی برج افزود. دوباره در سال ۱۲۸۴ میلادی، ساخت و ساز متوقف شد.
علت این توقف شکست پیزاییها از جنواییها بود. در سال ۱۳۱۹ میلادی، طبقه هفتم برج کامل شد. تا سال ۱۳۷۲ که اتاقک ناقوس برج ساخته شد، عملاً هیچ ساخت وسازی در برج انجام نشده بود. پس از آن دوباره تا قرن نوزدهم، برج به حال خود رها شد.
در سال ۱۸۳۸ میلادی، الساندرو دلا گراردِسکا؛ یکی از مهندسین شناخته شدهی ایتالیا، در نزدیکی پی برج یک گذرگاه حفر کرد تا مردم بتوانند معماری پیچیدهی شالودهی برج را از نزدیک ببینید. بعد از این کار برج از آنی که بود نیز کجتر شد. انگار قرار بود این برج ۵۵/۸۶ متری برای همیشه کج باقی بماند.
نکاتی جالب در مورد برج کج پیتزا
- برج کج پیتزا حدود ۱۴۷۰۰ تن وزن دارد و تعداد پلههای آن ۲۹۷ پله است.
- ساخت بنا حدود دو قرن طول کشیده است.
- قبل از شروع مرمت بنا در سال ۱۹۹۰ شروع، برج با زاویه ۵. ۵ درجه کج شده بود؛ پس از پایان عملیات مرمت انحراف به ۳. ۹۹ درجه رسید.
- موقعی که داخل برج میروید بهوضوح انحراف آن را حس کرده و ممکن است حتی سرگیجه نیز بگیرید. چرا که برج شبیه یک منحنی بهنظر میرسد.
- براساس یک افسانه گالیلئو گالیله آزمایشهایش را در طبقات بالای این برج انجام داده است. او دو گلوله با جرمهای متفاوت را از بالای این برج رها کرده تا این نظریه که سرعت سقوط اجسام از جرمشان مستقل است را ثابت کند.
- طبق گفته مهندسان فرو رفتن برج کج پیتزا از سال ۲۰۰۸ متوقف شده و تخمینزده شده است برج تا ۲ قرن دیگر محکم و استوار سر جای خود باقی خواهد ماند.
- برج پیتزا مجموعا ۲۰۷ ستون دارد. همین موضوع باعث شده تا برج از دور شبیه یک کیک چند طبقه بهنظر برسد.
جنگ جهانی دوم
سالم ماندن برج کج پیزا طی جنگ جهانی دوم فقط ناشی از یک اقبال بلند و خوششانسی بود. این جنگ خانمان برانداز و وحشیانه که سراسر جهان را به ماتمکدهای خونین تبدیل کرده بود به ایتالیا و نزدیکی برج پیزا هم کشیده شد.
وقتی سربازان آمریکایی به ایتالیا حمله کردند، به آنها دستور رسید تا تمام ساختمانهای شهر را برای جلوگیری از خطر پنهان شدن تکتیراندازهای دشمن تخریب کنند. هیچ استثنایی برای این قانون وجود نداشت و در نتیجهی پیشروی آمریکاییها در خاک ایتالیا، صدها ساختمان با خاک یکسان شد. تنها چیزی که از نابودی برج کج پیزا جلوگیری کرد، عقبنشینی آمریکاییها از آن قانون بود. بر اساس دستور جدید ابنیهی تاریخی کشور نباید تخریب میشدند.
برج پیزا کجاست؟
این برج کج معروف در پیزا واقع شده و روی زمینی پوشیده از چمن به نام میدان معجزه قرار دارد. پیزا شهری کوچک در ایتالیاست که حدود ۹۱۰۰۰ نفر جمعیت دارد. این شهر در استان زیبای توسکانی و در منطقه جغرافیایی بسیار مناسب قرار دارد. در پیزا غیر از این برج، بنای تاریخی، کلیساها و میدانهای جالب دیگر برای بازدید وجود دارد.
برای اقامتایدهآل از شهر دو روز کافی است. اگر قصد داشته باشید از پیزا بهعنوان مکانی برای اقامت طولانیمدت در توسکانی و لذتبردن از ساحل و کوههای آن استفاده کنید، میتوانید تا دو هفته برای گردش و تفریح برنامهریزی کنید.
آیا میتوان برج پیزا را تعمیر کرد؟
این بنای زیبا در سال ۱۱۷۸ زمانی که کار ساخت و ساز بهتازگی آغاز شده بود، شروع به کجشدن کرد. طی ۸۰۰ سال، این کج بودن برج، بهطور مداوم افزایش یافت؛ بهطوریکه در پایان قرن گذشته به عاملی نگرانکننده تبدیل شد. راهحل این مشکل پس از آن برای تقویت خاک زیر پی و ایجاد فضایی برای برج بود تا مقداری از خاک را فشرده کند و به سمت شمال صاف شود (برج به سمت جنوب متمایل است) تغییر جهت داد.
مهندسان این کار را در پروژهای که در سال ۱۹۹۰ راهاندازی شد انجام دادند. هزینه کل پروژه بیش از ۳۰ میلیون یورو بود و ۱۰ سال به طول کشید. البته باید اشاره کرد این اولین تلاش برای اصلاح شیب برج نبود، اما اولین تلاش موفق بود. دو کار قبلی که (در سالهای ۱۸۳۸ و ۱۹۳۴) انجام شد، به افزایش بیشتر کجی برج پیزا انجامید.
این پروژه موفق تعمیر برج پیزا، توسط جان بورلند، استاد بازنشسته و محقق تحقیقاتی در گروه مهندسی عمران و محیط زیست امپریال کالج لندن رهبری شد. بورلند کمیسیون متشکل از ۱۳ کارشناس را رهبری کرد که برای تعمیر برج منصوب شدند.
او کار خود را در سال ۱۹۶۷ با پایاننامهاش با عنوان «تغییر شکل خاک رس نرم» آغاز کرد. او با توجه به تجربهای که در کار تحکیم در این نوع خاک داشت، مهندسی مناسب برای این کار بود.
داخل برج پیزا
برج پیزا بیشتر توخالی است با دیوارهای مرمری صاف، همراه با پلههای باریک و چند ضمیمه ایمنی و تثبیتکننده. برای رفتن به داخل یک بلیت نیاز دارید؛ پس از خرید بلیت از قبل بهصورت آنلاین یا در سایت، باید وسایل نقلیه خود را در قفسههای رایگان بگذارید؛ زیرا برج نسبتاً کج است و فضایی برای کیف و وسایل شما نخواهد داشت.
هنگامی که به داخل برج پیزا قدم میگذارید، با هوایی خنک مواجه میشوید زیرا معمار این برج از سنگ مرمر استفاده کرده.
مقاومسازی برج
در سال ۱۹۶۴ میلادی، ایتالیا برای جلوگیری از واژگون شدن برج درخواست کمک کرد. البته به دلیل اهمیت این ساختمان در صنعت توریسم شهر پیزا، دولت میخواست که برج همچنان کج باقی بماند. در نهایت تیمی از مهندسان و مورخان در کشور پرتغال، گرد هم آمدند تا چارهای برای این مسأله پیدا کنند. آنها تصمیم گرفتند به عنوان یک راهحل موقت فعلاً یک وزنهی تعادل از جنس سرب و به وزن ۸۰۰ تن بر برج نصب کنند.
در سال ۱۹۸۷ میلادی، اعلام شد که برج کج پیزا به همراه کل میدان کلیسای جامع، ثبت میراث جهانی یونسکو شده است. در سال ۱۹۹۰، برج کج پیزا به روی بازدید عمومی بسته شد. ناقوسها را از آن جدا کردند و از قلابهایی برای ثابت نگه داشتن برج استفاده شد.
در سال ۲۰۰۱ دوباره بازدید عمومی از برج کج پیزا برای توریستها آزاد شد. حالا دیگر برج هم مقاوم است هم ایمن. رفتن به بالاترین نقطهی برج تبدیل به محبوبترین فعالیت توریستی شده است. با دانستن سرنوشت پر فرازونشیب این برج، به سختی میتوان نسبت به آن هیجانزده نشد.
برج پیزا در فهرست رکوردهای گینس
درست است که افراد بسیاری معماران برج پیزا را مقصر دانستند و ناکارآمدی آنها را باعث کج شدن برج میدانند اما همین کج بودن برج سبب شد تا نامش در فهرست رکوردهای گینس به ثبت برسد. در گینس آمده که برج پیزا با انحراف ۳٫۹۷ درجه کجترین برج ناقوس در دنیاست. برجهای دیگر در جهان با میزان انحراف بیشتر وجود دارند اما آنها با همان طرح کج ساخته شده و عمدی بودهاند.
ده نکته برای بازدید از برج پیزا
- هنگام بازدید از برج کج حداکثر بازدیدکنندگان، تنها به ۴۵ نفر محدود میشود.
- ورود کودکان زیر ۸ سال به برج پیزا ممنوع است. افراد ۸ تا ۱۰ ساله به نظارت اجباری بزرگان نیاز دارند.
- حداکثر ۱۰ بلیت را میتوان در یک زمان خرید کرد و باید یک روز قبل از بازدید شما خریداری شود.
- صفهای بیرون به طرز وحشتناکی طولانی است؛ زیرا تعداد زیادی از گردشگران به این جاذبه هجوم میآورند. خرید بلیت آنلاین از قبل توصیه میشود.
- برای رسیدن به قله، باید ۲۹۴ پله را طی کنید. هر مرحله به روشهای متفاوت متمایل میشود که میتوان آن را کمی نگرانکننده دانست.
- هر بازدید ۳۰ دقیقه طول میکشد. از آنجا که تنها ۴۵ نفر میتوانند در یک زمان وارد شوند، درمورد کنترل زمان بسیار سختگیر هستند؛ بنابراین مطمئن شوید از ۳۰ دقیقه خود استفاده میکنید.
جمعبندی
برج پیزا که بدلیل کج بودن آن شهرت یافته است در سال ۱۹۸۷ ساخته شد توسط معماران مشهور قرون وسطی ساخته شده است. برج پیزا بدلیل رقابت ثروتمندان و اشراف ایتالیا با یکدیگر ساخته شد که سرشناسترین معماران آن زمان برای ساخت این اثر به کار گرفته شده بودند.
برج پیزا ۵۵ متر ارتفاع و ۷ ناقوس دارد و ۳۰۰ پله در آن برای بالارفتن از طبقات آن گذاشته شده است. روی برج پیزا ۷ ناقوس قرار داده شده است که هرکدام به معنی یک نوت موسیقی هستند اما بدلیل کج شدن برج پیزا ناقوسهای آن به صدا در نمیآیند. برج پیزا یکی از جاهای دیدنی خارج از ایران محسوب می شود.
در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کامل و جامع برج پیزا ایتالیا و ویژگیهای آن پرداختهایم. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.