توسط : مهم‌ترین و جذاب‌ترین بخش هر شهر از دید گردشگران و بازدید کنندگان مناطق تفریحی، تاریخی و مذهبی شهر‌ها می‌باشد. کشور ایران به علت پیشینه طولانی که دارد، مهد مکان‌های تاریخی و باستانی است و به همین دلیل به طور تقریبی تمامی شهرهای ایران دارای مکان‌های تاریخی و گردشگری مختلفی می‌باشد. یکی از جاذبه‌های هر شهر بی‌شک وجود حمام‌های سنتی و قدیمی آن شهر هست. یکی از مهم‌ترین بنا‌های تاریخی شهر همدان که از قدمت طولانی هم برخوردار است حمام قلعه نام دارد.
حمام قلعه، به دلیل سبک معماری و همچنین سبک ساخت حمام‌ها جزء مواردی است که می‌توان به فرهنگ و پیشینه‌ی معماری و تفکر فرهنگی آن شهر پی برد. البته این بنا خیلی قدیمی نیست، زیرا زمان ساخت آن به اواخر دوره‌ی قاجار بازمی گردد. در این مقاله به معرفی کاملی از حمام قلعه خواهیم پرداخت.
حمام قلعه
حمام قلعه از جاذبه‌هایی است که می‌تواند افراد را به زمان قدیم باز گرداند و همچنین از مهم ترین مکان های دیدنی همدان محسوب می‌شود. در کنار مجسمه‌های شکل انسان که مشغول به ماساژ دادن یا به اصطلاح دلاکی هستند، فضای سنتی سفره خانه و حوض وسطی که به شکل سنتی تزیین شده، می‌تواند تصویری از حمام کردن در این فضا را در ذهن شما تداعی کند.
حمام همدان از زیباترین حمام‌های قدیمی ایران است که داری جنبه تاریخی و تفریحی است. هرسال تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی برای دیدن این حمام زیبا و دلنشین به شهر همدان سفر می‌کنند.
شاید هنوز هم کسانی باشند که فکر می‌کنند در این مکان هنوز هم مردم حمام می‌کنند ولی این حمام هم مانند بسیاری از حمام‌های تاریخی ایران کاربری خود را به موزه‌ی مردم‌شناسی بسیار زیبا تغییر داده است. این حمام چند بخش مختلف دارد که قسمتی از آن در ابتدا حمام سرد بوده و قسمتی دیگر حمام گرم بوده است. در این حمام تاریخی اتاق‌هایی وجود دارد که شواهد و مدارک نشان می‌دهد، این اتاق‌ها حمام‌های اختصاصی برای افراد رده بالا بوده است.
ویژگی دیگر حمام قلعه این بوده است که دارای قسمت زنانه و مردانه مجزا بوده است. لازم به ذکر هست که این مکان همانند مکان‌های تاریخی و سنتی در طول تاریخ چندین بار بازسازی شده است.
در این حمام چند مورد خودکشی به صورت رگ زنی هم اتفاق افتاده که به صورت مجسمه نمایش داده شده است. مجسمه و ماکت‌های طبیعی زیادی در حمام وجود دارد که ناخودآگاه بیننده را در حال و هوای آن زمان فرو می‌برد و حس خوش آن روز‌ها، در ذهن بیننده تداعی می‌شود اما متأسفانه تمامی حمام‌های واقع در ایران کاربری خود را به رستوران، کافه، هتل و اقامتگاه بوم گردی تغییر داده‌اند.
معماری حمام قلعه بسیار زیباست و جزء بهترین معماری‌های حمام‌های قدیمی ایرانی در زمان قاجار محسوب می‌شود و همچنین دارای ۱۵۰۰ متر زیربنا می‌باشد. قسمتی از حمام قلعه به صورت کافه و رستوران سنتی در آمده است. اجرای موسیقی زنده در حمام قلعه به جذابیت این مکان بی‌نظیر افزوده و اینجا رابه عنوان مکانی دنج و خاطره‌انگیز تبدیل کرده است و برای گذراندن شبی از سفر می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
حمام قدیمی قلعه معروف به حمام حاج محمد سعید در یکی از محله‌های قدیمی و اصیل شهر همدان به نام محله قاشق تراشان یا محله قلعه درخیابان شریعتی قرار دارد و به همین دلیل اسم این حمام را از محله‌ای که در آن قرار گرفته برداشته‌اند. لازم به ذکر است که در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، حمام تاریخی قلعه مورد مرمت و نوسازی قرار گرفت و در نهایت در سال ۱۳۸۰ به ثبت آثار ملی درآمد.
معماری حمام قلعه
معماری حمام قلعه ترکیبی از معماری ایرانی و اسلامی است و مساحتی در حدود ۱۵۰۰ متر مربع دارد. ۴ ستون سنگی و طاق نما‌های قوس جناغی نمونه‌ای از زیبایی معماری ایرانی در این حمام سنتی هستند. در حمام‌هایی که قبل‌تر از حمام قلعه ساخته شده بودند دسترسی به آب، مشکل اساسی آن‌ها بشمار می‌رفت اما در حمام قلعه برای اینکه دسترسی به آب قنات راحت باشد و همچنین از اتلاف انرژی جلوگیری شود، حمام قلعه را کمی پایین‌تر از سطح زمین ساختند تا این مشکل تکرار نشود.
سردر زیبای این حمام مربوط به دوران قاجاریه می‌باشد و یک هشتی در ورودی حمام قلعه قرار دارد و پس از آن یک راهرو که به سربینه حمام می‌رسد. پس از سربینه یک راهرو دیگر و در آخر گرم خانه قرار دارد که دلاک‌ها در آن قسمت خدمات ماساژ و شست و شو را ارائه می‌داده‌اند.
فصل مناسب سفر به حمام قوام
شهر همدان در منطقه کوهستانی قرار دارد و آب و هوای آن نسبت به سایر نقاط خنک‌تر است؛ بنابراین بهترین زمان برای سفر به این شهر و بازدید از حمام قلعه اواسط بهار و فصل تابستان است.
دسترسی به حمام قلعه
حمام قلعه در شهر همدان، خیابان شریعتی، صدوقی ۱ قرار دارد. به راحتی می‌توان با تاکسی یا خودرو شخصی از این مکان بازدید کرد. ساعات کار مجموعه تاریخی حمام قلعه از ساعت ۸صبح الی ۱۰ شب می‌باشد. قابل به ذکر می‌باشد که این مجموعه در روز‌های جمعه از ساعت ۲ ظهر تا ۱۰ شب به گردشگران خدمات ارائه می‌دهد. هزینه بازدید از حمام قلعه مبلغ سه هزار تومان می‌باشد. یک ساعت برای بازدید از حمام قلعه کافی به نظر می‌رسد اما اگر قصد دارید وعده‌ای را در این حمام صرف کنید مدت زمان بیشتری را می‌توانید در نظر بگیرید.
جمع‌بندی
دیدن مکان‌های تاریخی و گردشگری برای همه جذاب و خاطره ساز می‌باشد، اما شما با سفر به شهر همدان می‌توانید از مزایای این شهر استفاده کنید و با یک تیر چند نشان بزنید. یکی از مزایای این مکان وجود مراکز گردشگری اطراف آن و دسترسی آسان به آن‌ها می‌باشد. تپه‌ی هگمتانه، مقبره‌ی باباطاهر و بوعلی سینا و گنبد علویان در فاصله‌ی بسیار نزدیکی از این مکان قرار دارند. امیدواریم از مطالعه این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
