توسط : شهر زیبا و با صفا البرز که فاصله بسیار کمی هم با پایتخت یعنی تهران دارد، مکان‌ها و جاذبه‌های زیادی از جمله مکان‌های تفریحی، زیارتی و تاریخی و… را در خود جای داده است. یکی از همین مکان‌های بسیار زیبای تاریخی، کاخ مروارید (کاخ شمس) است که به دلیل محوطه بسیار سر سبز و معماری فوق‌العاده، به یکی از زیباترین کاخ‌های ایران مشهور است.
کشور عزیز ما ایران، با سابقه چندین هزار ساله، پر از بنا‌های ارزشمند تاریخیست. یکی از این نوع بنا‌ها، کاخ‌ها و قصر‌ها هستند. صاحبان و ساکنان این کاخ‌ها در طی تاریخ، یا تا آخر عمر حاکم مانده و یا از حاکمیت عزل و برکنار شده‌اند.
با این حال عمارت‌های آن‌ها و هنر دست معماران و نقاشان و خوشنویسان این بنا‌ها به جا مانده تا شاهدی بر این باشد که هنر ماندگار است و قدرت رفتنی. به غیر از کاخ شمس که بهانه این نوشتار می‌باشد، از مهم‌ترین کاخ‌های تاریخی ایران، کاخ تخت جمشید بوده و در کنار آن باید از عالی قاپوی اصفهان و کاخ‌های کوروش در پاسارگاد نام برد.
در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کاخ مروارید استان البرز و معماری منحصر به فرد آن خواهیم پرداخت.
کاخ مروارید
کاخ مروارید یا کاخ شمس که متعلق به خواهر محمد رضا شاه پهلوی بوده، اوایل به کاخ شمس مشهور بوده است؛ اما با گذشت زمان و به وجود آمدن برخی اتفاقات، به کاخ مروارید تبدیل شده است. این کاخ بسیار بزرگ و دلنواز، در کرج واقع شده است و امروزه به عنوان یکی از موزه‌های تاریخی از آن استفاده می‌کنند.
همچنین در گذشته که کرج هنوز به شهری بزرگ تبدیل نشده بود، این کاخ را ساختند تا شمس خواهر محمد رضا شاه، به دلیل بیماری آسم بتواند در آنجا زندگی کند؛ زیرا هوای کرج تقریباً مساعد و تمیز بود. این مجموعه تقریباً از بخش‌های بسیار زیادی تشکیل شده است که یکی از همین بخش‌ها، دریاچه است.
بی شک کاخ مراورید با وجود دریاچه به این بزرگی، مکان بسیاری خوبی برای گردش است و حتماً همه افراد باید از آنجا بازدید کنند؛ حتی اگر شما متعلق به شهرستان کرج نیستید، کافی است که بلیط قطار کرج را تهیه کنید و حتماً به بازدید از این مجموعه بروید.
تاریخچه کاخ مروارید
همان طور که در مطالب قبل هم به آن اشاره کردیم، این کاخ متعلق به شمس پهلوی، خواهر محمد رضا شاه و دختر رضا شاه بود که با وسعت بسیار بزرگ و طراحی بی‌نظیر، جزء بهترین کاخ‌های ایران ثبت شده است.
البته این کاخ تا قبل از زمان انقلاب متعلق به پهلوی‌ها بود اما بعد از انقلاب اسلامی، به سازمان میراث فرهنگی سپرده شد. همچنین این بنا تقریباً حدود ۵۲ سال قدمت دارد و در این مدت اصلاً تخریب نشده و همچنان سالم و استوار است.
نقشه و معرفی بخش‌های مختلف
کاخ مروارید که حدود ۱۱۱ هکتار وسعت دارد، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. همچنین این کاخ بسیار لوکس و مجلل، به طوری طراحی شده است که اگر از بالا به آن نگاه کنیم، سفره ماهی بسیار بزرگی را مشاهده می‌کنیم که صدفی را درون دل خود جای داده است و این مروارید، ساختمان‌های کاخ هستند که سقفی سفید رنگ دارند. دریاچه‌ای هم که دور تا دور آن تعبیه شده، توانسته به خوبی زیبایی این بنا را افزایش دهد.
همچنین این مجموعه چشم گیر، از اتاق‌ها و نشیمنهای متعددی تشکیل شده است که در تمامی آن‌ها از بهترین دکوراسیون و معمار استفاده شده است. اما جالب است بدانید که تمامی وسایل‌های درون آن ربوده شده و هیچ وسیله‌ای‌یه جز تخت، میز، صندلی و اجناس بزرگ باقی نمانده است.
البته مشخص نیست که چه کسی آن‌ها را ربوده و سازمان میراث فرهنگی احتمال می‌دهد که در زمان انقلاب، زمانی که هرج و مرج شده بود، وسایل این کاخ هم ربوده شده است.
آینه کاری‌ها هم که درون سقف قرار گرفته‌اند، بیشتر به زیبایی این کاخ دامن زده‌اند که یکی از بی‌نظیر‌ترین آینه کاری‌ها در تمامی کاخ‌های ایران است. حال همچنان با مستر بلیط همراه باشید تا جزئیات این کاخ را برایتان شرح دهیم. کاخ در اثر عوامل جوی کمی آسیب دیده است اما قسمت‌های اصلی مانند پایه و دیوار‌ها کاملاً سالم و مستحکم هستند.
سقف‌ها
سقف‌های کاخ شمس یا کاخ مروارید، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که همانند یک چراغ بسیار بزرگ هستند و جنس آن‌ها هم از شیشه و فلز مستحکم است. همچنین سقف‌های کاخ، نیم دایره‌ای شکل هستند و اگر از داخل به آن نگاه کنید، متوجه طراحی‌های هندسی درون این سقف می‌شوید.
یکی دیگر از نکات ویژه سقف این مجموعه، این است که با وسعت بسیار بزرگ و ارتفاع زیاد، اصلاً نیازی به ستون و پایه ندارد و به تنهایی بسیار مستحکم است؛ و همین موضوع باعث شده است که معماران و افراد زیادی به آنجا جذب شوند.
اتاق خواب‌ها
اتاق خواب‌های این کاخ، تماماً لزومات یک اتاق کامل و مجهز را دارند به گونه‌ای که می‌توان درون آن‌ها زندگی کرد بدون این که نیازی به بیرون رفتن از اتاق داشته باشید؛ زیرا دستشویی و آشپزخانه کوچک درون اتاق‌ها، این امکان را به افراد می‌دهند که نیاز به چیزی نداشته باشند.
توجه داشته باشید که همه اتاق خواب‌های این کاخ مستر هستند و با کمد‌های بزرگ، بوفه‌ها، تخت‌های دو نفره، میز و صندلی‌ها یک اتاق خواب مجلل را درست کرده‌اند. همه اتاق خواب‌ها هم با یک رنگ و تم جداگانه طراحی شده‌اند و دکوراسیون متفاوتی دارند که این مورد نشان‌گر سلیقه خوب معمار کاخ مروارید است.
استخر‌ها
کاخ مروارید دارای استخر‌های بسیار بزرگ و سونا هم است که تماماً مجلل طراحی شده‌اند. درون استخر‌ها چراغ‌های بزرگی تعبیه شده است که برای نور پردازی استفاده می‌شوند. همچنین استخر‌ها دارای آبگرم هم هستند که در فصول سرد از آن‌ها استفاده می‌کردند.
معماری کاخ مروارید
کاخ مروارید ۲۵۰۰ متر زیر بنا داشته و معمار آمریکایی آن فردی به نام وسلی پیترز از بنیاد فرانک لوید رایت بوده. این کاخ به هیچ رو نشانی از معماری ایرانی ندارد و کاملاً به شیوه اروپایی و با الهام از سبک معماری فرانک لوید رایت از مشهورترین معماران جهان ساخته شده و با‌اندیشه شاگرد ایرانی او که فردی به نام عامری بوده ادامه یافته.
این بنا را در واقع باید بخشی از تاریخ معماری مدرن به حساب آورد. مساحت کل کاخ ۱۷۰ هکتار بوده و ساختار این بنا به شکل یک سفره ماهی که صدفی آن را در برگرفته می‌باشد. کلیت فضا به صورت تپه‌های ملایم در کنار دریاچه مصنوعی می‌باشد.
این کاخ بر اساس نظر کارشناسان میراث فرهنگی، از ارزشمندترین کاخ‌های تاریخی ایران به شمار آمده و به خاطر ساختار معماری خاص آن، از بسیاری از کاخ‌هایی که در حال حاضر سرپا هستند، مهم‌تر می‌باشد. به باور این کارشناسان، شیوه‌هایی که در ساخت، رنگ پردازی و طراحی این بنا به کار رفته از کاخ سعدآباد نیز هنرمندانه‌تر و باارزش‌تر است.
این بنا همان گونه که گفته شد، به شکل سفره ماهی ایجاد شده و ضلع شمالی کاخ شمس و فضای بیرونی دریاچه نیز به صورت باله‌های سفره ماهی ساخته شده. این دریاچه در محوطه خارجی کاخ از سه طرف ساختمان اصلی را در برگرفته.
یک سقف حلزونی شکل با نورگیر‌های متعدد که به صورت دانه‌های مروارید طراحی شده‌اند، سازه‌های معماری بنا را در برگرفته. این کاخ بخش‌های مهمی دارد که مهم‌ترین و زیباترین آن، اتاق صدف به شمار می‌آید که فرم‌های تزئینی بسیاری داشته و نمای بیرونی آن نیز حلزونی شکل است.
بقیه بخش‌های مختلف بنا عبارتند از دفتر مخصوص شمس، سالن سینما، استخر، آب نما، سالن بیلیارد، تالار طلایی بار، اتاق‌های خواب و جایگاه نگهداری پرندگان نادر. در مجموع این کاخ یکی از اشرافی‌ترین، لاکچری‌ترین و با امکانات‌ترین کاخ‌ها و بنا‌های دوران پهلوی محسوب می‌شود.
طراحی داخلی کاخ مروارید
پیکره بیرونی ساختمان کاخ مروارید دو گنبد بتنی داردکه با هم ترکیب شده و همچنین نورگیر بزرگی که تمام سقف را فراگرفته. افزون بر این‌ها یک قسمت حلزونی شکل نیز در فراز اتاق اختصاصی شمس قرار داده شده.
سازه بتنی این کاخ با گونه‌ای پلاستر آمیخته با شهد، مصالح شفاف، پارچه و سنگ کار شده. همه فضا‌های داخلی این بنا از جمله خواب‌ها، نشیمن، اتاق‌های تشریفات و نهارخوری خانوادگی در کنار هم و پیرامون یک محوطه وسیع مرکزی طراحی شده‌اند و برای دسترسی به هرکدام باید وارد یک راهروی شیب دار شد.
در زیر این گنبد، سینما، استخر و وردی واقع شده و فضا‌ها در تراز‌های گوناگونی که دسترسی به آن‌ها از طریق رمپ و پله امکان‌پذیر می‌باشد، در نظر گرفته می‌شوند.
در طراحی این بنا مدل‌های تکرار شونده و تداعی‌کننده مفهوم خورشید و دایره در دکوراسیون داخلی این ساختمان، در طراحی لوستر‌ها، اثاثیه و چراغ‌های سقفی و دیواری بسیار به چشم می‌خورد. در مواد تزئینی بنا از پلکسی گلاس در اندازه و شکل‌های متنوع برای عبور نور و و نورپردازی متفاوت بسیار استفاده شده.
شرایط بازدید از کاخ مروارید
این کاخ برای مدتی یک موزه بسیار زیبا بود که مردم می‌توانستند با تهیه کردن بلیط از آن بازدید کنند؛ اما حال تبدیل به یک کاخ متروکه شده است و کسی هم از آنجا بازدید نمی‌کند و به دلایل نا معلومی در حال حاضر تعطیل شده است.
البته سازمان میراث فرهنگی گفته که به فکر مرمت‌سازی است و پس از تمام شدن، باز هم کاخ در اختیار عموم قرار می‌گیرد و همه عموم می‌توانند همانند یک موزه از آنجا بازدید کنند. ساعت کاری این مجموعه هم از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر بود که همه سن افرادی می‌توانستند از آن جا بدون محدودیت بازدید کنند.
جمع‌بندی
اگر به دنبال مکان خاصی می‌گردید که از نظر معماری و تاریخچه بنا از دیگر آثار و بنا‌های دیگر ایران منحصر به فرد‌تر باشد توصیه می‌شود به شما حتماً سری به کاخ مروارید استان البرز بزنید تا قدرت معماری و دیزاین یک بنای ایرانی را در آن مشاهده کنید.
استان البرز مملو از جاهای دیدنی می‌باشد که شما می‌توانید با سفر به این استان از آن‌ها بازدید کنید و در خاطرات خود ثبت کنید اما کاخ مروارید مکانی می‌باشد که از هر نظر نسبت به مکان‌های تاریخی شهر خود یک سر و گردن بالا‌تر می‌باشد.
در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کاخ مروارید استان البرز و معماری بی‌نظیر آن به همراه بخش‌های مختلف این کاخ پرداخته‌ایم. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
