توسط : به دلیل قرار گرفتن اردبیل در مسیر جاده ابریشم، این شهر از دیرباز محل آمد و شد بازرگانان و گردشگرانی از ادیان مختلف بوده، اما ارتباط این شهر با مسیحیت به ادوار بسیار طولانی برمی گردد.
کلیسا مریم مقدس استان اردبیل در سال ۱۸۷۶ میلادی (برابر با ۱۲۵۵ خورشیدی) بنا شده‌است. این بنا با خرج خانواده گالوست میرزایان و اهتمام خاچاطور شهبازیان ساخته شد.
این کلیسا که کمتر از دو قرن قدمت دارد تا سال ۱۹۴۴ میلادی فعال بوده و آخرین مراسم مذهبی و نماز جماعت در سال ۱۹۴۴ میلادی توسط کشیش وارطان ژاماگورسیان در آن انجام شده است. از این تاریخ به بعد به دلیل مهاجرت خانواده‌های ارمنی به تبریز و تهران، انجام مراسم مذهبی در این کلیسا تعطیل شده است.
در حال حاضر متعلقات این کلیسا از جمله حمام و مدرسه به طور کامل از بین رفته و بنای کلیسا نیز متروکه و در حال ویرانی است. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کلیسا مریم مقدس اردبیل و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت.
کلیسا مریم مقدس اردبیل
کلیسا مریم مقدس از عمارات مذهبی و کهن و از جاهای دیدنی در شهرستان اردبیل است که در اواخر قرن ۱۹ و در سال ۱۸۷۶ میلادی با کمک و پیگیری خانوادهٔ «گالوست میرزاییان» و با طرح «خاچاطور شهبازیان معمار»، ساخته‌شده است.
همچنین کلیسای مریم مقدس اردبیل در کوچه ارمنستان واقع در بافت قدیم شهر اردبیل قرار دارد و از آثار قرن ۱۲ هجری قمری است. کلیسای مریم مقدس دومین کلیسای قدیمی شهر اصفهان است و در سال ۱۶۱۳ میلادی در زمان حکومت صفویه توسط یکی از تاجران آن دوران به نام «آوِدیک باباکیان» ساخته‌شده است.
معماری کلیسا مریم مقدس
تزیینات داخلی کلیسا جالب است. و در چوبی آن نیز با اشکال هندسی زیبا تزیین یافته است. بنایی است مربع‌مستطیل از آجر و گنبد ساده آجری. درازای بنا ۱۶ متر و پهنای آن ۱۴ متر است. درون بنا مربع شکل و دارای چهارطاق نما می‌باشد، که بر روی ستون‌های مربع شکل تعبیه‌شده‌اند. طاق‌نما‌ها جناقی و با نقاشی‌های محدودی در ازاره تزئین یافته است.
محراب کلیسا نقاشی‌هایی به شکل ترنج‌های گوناگونی دارد و رنگ‌هایی که در گل‌های گوناگون ترنج به‌کاررفته، سبز روشن و نارنجی روشن و در متن سرمه‌ای است. در محوطه کلیسا گور‌هایی وجود دارد که از سنگ‌های معمولی و رسوبی در ساخت آن استفاده‌شده و بر روی آن‌ها صلیب‌هایی کنده‌شده است.
بر روی درب ورودی کلیسا با خط ارمنی، به‌وسیله تکه‌هایی بریده‌شده از نی، که به شکل حروف درآورده و با میخ بر متن درب کوبیده‌اند، چنین نگاشته شده است: «این درب خانه حقیقی خداست، که بر رسم یادبود از طرف اگالوس ملیک میرزایان به کلیسای مریم مقدس هدیه می‌شود.
تاریخچه کلیسا مریم مقدس
کلیسا مریم مقدس اردبیل در سال ۱۸۷۹ میلادی (برابر با ۱۲۰۰ خورشیدی) با خرج خانواده گالوست میرزایان و اهتمام خاچاطور شهبازیان بناشده است. این کلیسا تا سال ۱۹۶۶ میلادی فعال بوده است. بااتصال راه‌آهن روسیه به تبریز، که موجب دگرگونی در سیستم مواصلات و مراودات با آن کشور شد.
جامعه ارامنه اردبیل نیز به‌تدریج تقلیل یافت و بیشتر آنان به تبریز مهاجرت کردند. آخرین مراسم مذهبی و نماز جماعت در سال ۱۹۹۶ میلادی برابر با ۱۳۲۳ شمسی توسط کشیش وارطان ژاماگورسیان در آن انجام‌شده است. با مهاجرت خانواده‌های ارمنی به تبریز و تهران، انجام مراسم مذهبی در کلیسا نیز تعطیل شد.
امروز که نزدیک به یک قرن ونیم از عمر بنای کلیسای مریم مقدس اردبیل می‌گذرد، متعلقات کلیسا ازجمله حمام و مدرسه به‌طور کامل از بین رفته و تنها بنای کلیسای رو به تخریب به حیات غیرفعال خود ادامه می‌دهد. از سال ۱۳۷۰ کلیسای مذکور از طرف شورای خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان در اختیار مدیریت میراث فرهنگی اردبیل قرار گرفت تا با کمک‌های مالی ارامنه این بنای تاریخی مرمت شود و با تغییر کاربری از فضای آن جهت فعالیت‌های فرهنگی و هنری استفاده شود.
امکانات کلیسا مریم مقدس
در اطراف و داخل این کلیسا امکاناتی قرار داده شده است که بازدید کنددگان می‌توانند از آن‌ها استفاده نمایند. در ادامه این مطلب به معرفی این امکانات کلیسا خواهیم پرداخت.
- دسترسی راحت به وسایل نقلیه عمومی.
- تردد معلولین با ویلچر در این کلیسا برای رفاه حال افراد معلول تعبیه شده است.
- پارکینگ برای افرادی که با وسیله نقلیه شخصی می‌آیند موجود می‌باشد.
- دستشویی برای استفاده عموم موجود می‌باشد.
- اقامتگاه برای افرادی که قصد ماندن برای چند روز را دارند فراهم شده است.
- رستوران برای صرف غذا در اطراف این مجموعه می‌باشد.
- بوفه برای خرید لوازمات و کالا‌های ضروری وجود دارد.
- پوشش شبکه برای دسترسی به اینترنت در این کلیسا موجود می‌باشد.
کلیسا مریم مقدس
جمع‌بندی
کلیسا مریم مقدس که امروزه در نزدیکی تعدادی از جاهای دیدنی اردبیل قرار دارد، در اواخر قرن ۱۹ میلادی و در سال ۱۸۷۶ میلادی به همت خانواده «گالوست میرزاییان» و با طرح «خاچاطور شهبازیان معمار» ساخته شد. امروزه از این کلیسا برای انجام فرایض دینی ارامنه و برگزاری مراسم مذهبی استفاده نمی‌شود و آخرین نماز جماعت و مراسم مذهبی در سال ۱۳۲۳ شمسی در این مکان برگزار شده است.
با گذشت حدود یک قرن از عمر بنا، متعلقات کلیسا مانند حمام و مدرسه تخریب شده‌اند. از تزیینات کلیسا می‌توان به نقاشی‌هایی اشاره کرد که در طاق‌نما‌ها و محراب کلیسا کار شده‌اند. در سال ۱۳۷۹، کلیسای مریم مقدس برای مرمت و بازسازی به اداره میراث فرهنگی سپرده شد. این کلیسا یکی از جاهای دیدنی استان اردبیل محسوب می شود.
پس از بازسازی از این مکان به‌عنوان زورخانه استفاده می‌شود. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کلیسا مریم مقدس اردبیل و امکانات موجود در آن جا پرداخته‌ایم. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
