توسط : گنبد نمکی جاشک بوشهر که به آن کوه نمک جاشک نیز می‌گویند، یکی از زیباترین کوه‌های نمکی در خاورمیانه است. این کوه نمکی در سال ۱۳۸۶ هجری شمسی به عنوان یکی از آثار فسیلی ملی کشورمان به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شد. بازدید از این جاذبه دیدنی و منحصر به فرد تجربه و خاطره‌ای به یادماندنی در ذهن هر فردی می‌تواند به وجود بیاورد.
در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی گنبد نمکی جاشک و دیدنی‌های آن خواهیم پرداخت.
گنبد نمکی چیست؟
نمک، سولفات پتاس، آهن و مخازن نفتی موجود در این گنبد‌ها، همواره یکی از سوژه‌های مهم برای محققان بوده است.
بنابراین برخورداری از گنبد‌های نمکی، علاوه براینکه سبب جذب گردشگر برای تماشای زیبایی‌های ظاهری آن‌ها می‌شود، ذخایر مهم نفت، گاز و مواد معدنی نیز محسوب می‌شود.
در کشور ما در استان‌های زیادی از جمله چهارمحال و بختیاری، قم، آذربایجان شرقی و سمنان، گنبد نمکی وجود دارد، اما گنبد نمکی جاشک واقع در بوشهر، عنوان بزرگترین گنبد نمکی خاورمیانه را نیز نصیب خود کرده و از این رو بسیار حائز اهمیت است.
معرفی گنبد نمکی جاشک بوشهر
گنبد‌های نمکی درحقیقت ساختمان‌هایی زمین‌شناسی به شکل گنبد هستند که نمک هسته اصلی آن‌ها را تشکیل داده است. در کشورمان چندین گنبد نمکی وجود دارد که گنبد نمکی جاشک معروف‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. کوه نمک جاشک که یکی از زیباترین مقاصد ژئوتوریسم ایران است، حدود سه هزار و ۶۶۶ هکتار مساحت و ۷۰ تا یک هزار و ۴۹۰ متر ارتفاع دارد.
زیبایی این کوه‌ها تنها به خاطر نمک نیست. در این گنبد نمکی کانی‌های فراوانی وجود دارد، از این‌رو در کوه‌های نمک جاشک رنگ‌های متفاوتی مثل قرمز، قهوه‌ای، نارنجی و… به چشم می‌خورد. این تنوع رنگ همراه با بلور‌های نمک زیبایی وصف‌ناپذیری را به این منطقه بخشیده است.
این گنبد نمکی به دوران نخست زمین‌شناسی تعلق دارد، اما همچنان بکر هستند. زیرا صعب‌العبور بودن مسیر دسترسی به بخش‌های داخلی این گنبد مانع شده بود تا افراد بتوانند از این بخش‌ها دیدن کنند. در سفر به کوه نمک جاشک که بزرگترین گنبد نمکی خاورمیانه است، می‌توانید آبشار‌های نمکی، نمک چال‌ها، غار‌های نمکی، نمک‌های رنگین، دره گل کلم، دودکش جن و چشمه‌های نمکی را نیز ببینید.
بومیان این منطقه افسانه‌هایی را در مورد شکل‌گیری این گنبد نمکی نقل می‌کنند. معروف‌ترین افسانه در مورد این گنبد می‌گوید که در جاشک دیوی زندگی می‌کرده که مراقب این گنبد‌های نمکی بوده تا کسی به آن‌ها صدمه نزد.
این کوه‌های نمکی با وجود زیبایی فراوان و جذب گردشگر، مشکلی را نیز برای این منطقه به وجود آورده است. کوه‌های نمک جاشک باعث شور شدن آب رودخانه‌مند استان بوشهر شده است. این رودخانه در جنوب بندر کنگان به خلیج فارس میریزد.
جاهای دیدنی کوه‌های نمکی جاشک
البته زیبایی این کوه‌های نمکی بیش از آنچه که گفتیم است. این ساختمان زمین‌شناسی دیدنی‌هایی حیرت‌انگیزی را درون خود جای داد که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.
آبشار کوه نمک جاشک
اگرچه تمام این گنبد نمکی شگفت‌انگیز و زیباست، اما منحصربه‌فردترین بخش آن آبشار جاشک است. برای دیدن این آبشار از اردیبهشت ماه تا فصل پاییز باید به این منطقه بروید.
اغلب تصور می‌کنیم که برای دیدن آبشار باید به جنگل برویم، اما بازدید از این آبشار تصورات ما را عوض خواهد کرد. در حقیقت آبشار‌های گنبد نمکی مسیر جریان اصلی جریان آب بوده‌اند، در فصل‌های خشک سال که آب تبخیر می‌شود بلور‌های نمک به جای می‌مانند و این زیبایی‌ها را به وجود می‌آورند.
دره گل کلم
دره گل کلم را می‌توان زیباترین بخش گنبد نمکی واقع در جاشک دانست. تمام این دره از نمک‌هایی به شکل گل‌کلم پوشیده شده‌اند که به‌طرز شگفت‌انگیزی کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
پلایا (دریاچه خشک)
این پدیده که به شکل سطحی نمکی است در دامنه کوه‌های نمکی دیده می‌شود ناشی از فرسایش گنبد‌های نمکی است. دریاچه خشک در کم ارتفاع‌ترین قسمت حوضه آبریز و دشت‌های سطحی به وجود می‌آید.
نمک چال‌ها (یخچال‌های نمک)
یخچال‌های نمکی در واقع محیط‌هایی سرد و پوشیده از یخ نیستند، تنها شباهت فراوانی به یخچال‌های طبیعی دارند. این شباهت باعث شده تا نام یخچال نمک را برای این پدیده به‌کار ببرند. نمک چال‌ها در اثر حرکت توده‌های نمک در راستای شیب زمین در بخش غربی این گنبد شکل گرفته‌اند. این یخچال‌های نمکی می‌توانند گرمای هوا را در خود نگه‌دارند.
چشمه‌های نمکی
از دیگر دیدنی‌های کوه‌های نمکی جاشک می‌توان به چشمه‌های نمکی اشاره کرد. در این چشمه‌ها که عمدتاً در غار‌ها و دره‌های این منطقه وجود دارند، آب شوری می‌جوشد که از دل زمین می‌آید. چشمه‌های نمکی باعث حیات گنبد نمکی جاشک شده‌اند و اگر این چشمه‌ها خشک شوند، این جاذبه طبیعی نیز از بین خواهد رفت.
دودکش جن
اگر رهسپار کوه‌های نمکی جاشک هستید، فرصت بازدید از دودکش جن یا تخت دیو را از دست ندهید. این پدیده‌های طبیعی به صورت ستون‌هایی زیبا درآمده‌اند که همچون ستون‌هایی گنبد را دربر دارند. قسمت فوقانی این ستون‌ها از مابقی ستون پهن‌تر هستند و همچون سایه‌بان روی ستون قرار گرفته‌اند.
اهمیت گنبد نمکی جاشک
همان‌طور که پیشتر نیز گفته شد، گنبد نمکی جاشک، بزرگترین گنبد نمکی خاورمیانه است. فارغ از ابعاد این پدیده طبیعی، خوب است بدانید که قدمت آن به بیش از ۶۰۰ میلیون سال می‌رسد!
حتی اگر این گنبد از لحاظ بصری هم جذاب نبود، تماشای یک پدیده چند صد میلیون ساله هیجان‌انگیز بود. گنبد نمکی استان بوشهر در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده است و از این جهت نیز حفظ آن بسیار مهم است.
این گنبد، یک گنبد نمکی فعال محسوب می‌شود و به سبب دلایلی که عنوان شد، سالانه توجه محققان بسیاری را از سراسر جهان به سمت خود جلب می‌کند و از مقاصد مهم ژئوتوریسم محسوب می‌شود.
افسانه‌های گنبد نمکی جاشک
دو افسانه جالب درباره گنبد نمکی جاشک وجود دارد:
- برخی این پدیده را نتیجه نوعی نفرین می‌دانند. طبق باور برخی، در گذشته‌های، بز‌هایی با شیر‌های خوشمزه در این منطقه زندگی می‌کردند. لذیذ بودن شیر‌های بز‌ها، زنان را وسوسه می‌کرد که آن‌ها را بدوشند. هرکدام از زنان که اقدام به دوشیدن بزی می‌کرد، با همان بز به سنگ بدل می‌شد. بدین‌ترتیب زنان و بز‌ها به سنگ تبدیل شدند و گنبد نمکی جاشک شکل گرفت.
- برخی دیگر نیز باور دارند که این مکان محل زندگی یک دیو بوده و از او محافظت می‌کرده است.
پوشش گیاهی و جانوری گنبد‌های نمکی جاشک
نمک فراوانی که در این منطقه وجود دارد، محیط را برای رشد گیاهان نامساعد کرده است. اما در گوشه و کنار این منطقه گیاهانی از جمله قیج، گون و گیشدارا به چشم می‌خورد. به‌علاوه در مناطقی که به حد کافی از این گنبد نمکی دور هستند، بادام کوهی، کُنار، اشک و گل‌های سنگ نیز به چشم می‌خورد.
پوشش گیاهی محدود، گرم بودن هوا و نمک فراوان این منطقه باعث شده تا گونه‌های جانوری چندانی در این منطقه زندگی نکنند، به‌طوری‌که در بهار و تابستان تنها مارمولک و خفاش در این منطقه دیده می‌شود. اما با شروع فصل سرما این تنوع جانوری افزایش پیدا می‌کند و جانورانی مانند کل و بز، روباه، شغال وکفتارو پرندگانی نظیر باقرقره، کبک و تیهو نیز در این منطقه دیده می‌شوند.
گنبد نمکی جاشک کجاست؟
کوه نمک جاشک در فاصله ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر قرار دارد؛ بنابراین در این سفر می‌توانید از جاهای دیدنی بوشهر نیز دیدن کنید. برای رسید به این جاذبه دیدنی کشورمان باید جاده دیر به خورموج را در پیش بگیرید، پس از آنکه از روستای جاشک رد شدید، یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی خاورمیانه را خواهید دید.
جمع‌بندی
یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی استان بوشهر، گنبد نمکی جاشک است. این جاذبه منحصر‌به‌فرد در کوه جاشک، قرار دارد و شامل غار‌های نمکی، آبشار‌های نمکی، چشمه‌های نمکی، دودکش‌های جن و دیگر سازه‌های طبیعی می‌شود که هرکدام جذابیت خاص خود را دارد.
همچنین گنبد نمکی جاشک به‌عنوان بزرگترین و زیباترین گنبد نمکی ایران به شمار می‌آید و در سطح خاورمیانه نیز شناخته‌شده است. گنبد نمکی جاشک یکی از جاهای دیدنی استان بوشهر محسوب می‌شود که هر ساله بازدید‌کنندگان زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی گنبد نمکی جاشک و ویژگی‌های آن پرداخته‌ایم. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
