توسط : از گذشته ایرانیان به معماری و هنر‌هایی همچون قالی بافی و… در نزد جهانیان معروف و زبان زد بودند. از همین رو مردم ایران از گذشته آثار چشم‌گیری در زمینه ساخت بنا و مجسمه‌ها تبحی داشتند، پل‌ها از قدیم به خاطر ارتباط بین راه‌های سعب العبور از اهمیت‌های به خصوصی برخودار بودند که یکی از این پل‌های معروف پل کشکان می‌باشد.
این پل در استان لرستان و شهرستان چگنی قرار دارد و در حال حاضر از آن فقط قسمت‌های خاصی باقی مانده و در کل وجه و ظاهر اصلی آن به دلیل نوسانات هوا و تغییرات زیست محیطی فرو ریخته شده است.
در ادامه این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی پل باستانی کشکان و قدمت آن خواهیم پرداخت.
پل باستانی کشکان
پل کشکان در شهرستان چگنی واقع در استان لرستان است. پل بر روی رودخانه‌ای با همین نام بنا گشته است. اطراف آن دارای محوطه‌ای سرسبز است که وجود دوازده چشمه بزرگ و کوچک به جاذبه‌های این منطقه می‌افزاید. پل کشکان با طول ۳۰۰ متر ساخته شده است.
در حال حاضر آنچه از این پل باقیمانده دوازده دهنه می‌باشد. این پل، پلی باستانی می‌باشد که در متون تاریخی هم بار‌ها به آن اشاره گشته است. در متون تاریخی با نام پل کجکی از آن یاد شده است و شهر شاپورخواست را به مناطق غرب استان لرستان و کرمانشاه متصل می‌کرده است. همراه با هتل‌سازی دریا به بازدید از این پل باستانی می‌رویم.
در زبان محلی به این پل کشکو یا کشکون می‌گویند. در زبان شیرین لری، کش معنی کنار می‌دهد و کو به معنی ساحل به کار می‌رود. در واقع کشکو معنی کنار ساحل را می‌دهد. البته در فرهنگ عامه هم آن را با نام پل بهرام نیز می‌شناسند.
پل کشکان در بخش طرهان واقع شده است. این منطقه دارای پیشینه تاریخی زیادی می‌باشد. البته این شهر پیش از ورود اعراب از بین رفت. در این منطقه معبدی آشوری بنا گشته بود که همین موضوع نشان می‌دهد که قبل از هزاره اول پیش از میلاد، این نواحی مسکونی بوده‌اند و مردمان آن آیین‌های دینی خود را اجرا می‌کردند.
در گذشته به این منطقه، سرزمین پل‌ها می‌گفتند. چون مسیر عبور کاروان‌های تجاری جاده ابریشم و متصل کردن ایران به بین النهرین به حساب می‌آمده است.
تاریخچه پل کشکان
در گویش محلی به پل کشکان، پل «کشکو» می‌گویند. در واقع می‌توان گفت که یکی از عظیم‌ترین پل‌های تاریخی ایران همین پل است قدمت آن به هزار سال هم می‌رسد.
این موضوع را قبول داریم که این پل در گذشت سالیان سال و با وجود زلزله و سیل و بلایای طبیعی دیگر آسیب‌های بسیاری دیده است اما همچنان از عظمت و شکوه خود را حفظ کرده و به همین دلیل است که آن را مادر تمام پل‌های تاریخی ایران می‌دانند.
این پل زیبا در شهرستان چنگی قرار دارد و همانطور که از نامش پیداست بر روی یک رودخانه به نام کشکان استوار شده است. باستان‌شناسان بر اساس تاریخی به جای مانده معتقدند که این پول متعلق به دوره ساسانیان است و در دوره حکومت‌های دیگر مانند دوره آل حسنویه که در قرن سوم بچه هام هجری میزیستند، در مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.
در واقع پل کشکان یک مسیر برای اتصال شهر‌ها به یکدیگر بوده و برای مثال این پل شهر شاپور خواست را به کرمانشاه که در غرب کشور قرار دارد متصل می‌کرده است. جالب است بدانید که در بسیاری از کتب تاریخی که از گذشتگان به جای مانده نام و این پل تاریخی هم آورده شده است.
در نزدیکی‌های پل کشکان سه پل تاریخی دیگر هم وجود دارد که البته چیز زیادی از آن‌ها باقی نمانده و تقریباً تخریب شدند؛ مشخص است که این پل‌ها متعلق به دوره ساسانی‌ها بودند.
بر روی پایه‌های این پل یک کتیبه وجود دارد که روی آن یک تاریخ حک شده و تاریخ هم متعلق به دوره حکومتی آل حسنویه است. بر روی این کتیبه نوشته شده که در سال ۳۸۹ هجری قمری ساخت این پل آغاز شده و اتمام آن ده سال طول کشیده است. این کتیبه دارای ۷ سطر است که با بسم الله الرحمن الرحیم شروع، که با یک خط زیبای کوفی حکاکی شده است.
پل کشکان در منطقه‌ای به نام طرهان قرار گرفته است. این منطقه قدمتی هزار ساله دارد و در یکی از کتب تاریخی از این منطقه این گونه یاد شده که پیش از ورود اعراب به خرم آباد منطقه طرهان کاملاً از بین رفته است.
همچنین در همین منطقه یک معبد آشوری نیز کشف کرده‌اند که قدمت آن متعلق به دوره پیش از میلاد است. جالب است بدانید در جایی که پل کشکان قرار دارد در گذشته با نام سرزمین پل‌ها یاد می‌کردند، چراکه این مکان شاهراه اصلی بسیاری از کاروان‌ها بوده یکی از اصلی‌ترین راه‌های اتصال جاده ابریشم همچنین اتصال ایران به بین النهرین بوده است.
نقشه و معرفی قسمت‌های مختلف
برای ساخت پل کشکان از مصالحی همچون سنگ، گچ و آجر استفاده کرده‌اند برای استحکام بیشتر پل برخی از پایه‌های آن را با استفاده از سنگ‌های عظیم حجاری کردند. در کتب تاریخی اینگونه آمده که برای ساخت این پل از سنگ‌های کوهی به نام مپل که ۱۵ کیلومتر تا پل فاصله دارد استفاده کردند.
قسمت پایینی پل یعنی پایه‌های آن به شکل بیضی است. برای اینکه نفوذ و رطوبت و نم به داخل زمین و پل کمتر شود و از استحکام آن حفاظت کنند، از سنگ‌های پا تراش استفاده کردند این سنگ در واقع مانع نفوذ آب می‌شوند. در قسمت داخلی هم از ملات و سنگ استفاده کردند.
این پل دارای ۱۳ پایه است که طول هر کدام از آن‌ها ۳۰۰ متر و ارتفاع‌شان هم کاملاً متغیر است تا جایی که ارتفاع برخی از آن‌ها به ۲۶ متر می‌رسد و کمترین‌شان هم ۱۰ متر است. فاصله هر پایه با پایه دیگری بسیار طولانی است و همین سبب شده که مانند یک حجره باشند.
شاید نام این پل برای‌تان جالب باشد همانطور که گفتیم در گویش لرستانی به این پل «کشکو» می‌گویند که به معنی ساحل و رودخانه است. این پل را در گذشته با نام‌هایی همچون پل کجکی و پل بهرام هم می‌شناختند.
یک تئوری دیگر هم در خصوص پایه‌های پل وجود دارد که بر اساس آن گفته می‌شود که در گذشته این پایه‌ها که حالت پشت در آمدن محلی برای اسکان کاروانسرا‌ها بوده است در واقع این کاروانسرا‌ها مسافرانی بودند که از شاپور خواست به غرب استان لرستان می‌رفتند.
اما عده‌ای از باستان‌شناسان و معماران برجسته بر این اعتقادند که علت بزرگی و طول پایه‌های پل نسبت به یکدیگر دستور کار معماران قدیمی بوده و یا می‌توان اینگونه گفت که سبک معماری‌شان برای ساخت پل‌ها به این شکل بوده است.
قسمت‌های سبک‌سازی شده و توخالی کاملاً رو باز هستند و تو خالی بودن بنا را به خوبی نشان می‌دهند. پل کشکان در سال ۱۳۹۷ در یک عملیات توسط سازمان میراث فرهنگی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.
جالب است بدانید که برای ساخت این پل از صد‌ها سنگ بزرگ و پاک تراش استفاده کردند که هر کدام از آن‌ها در ابعاد مختلفی بوده‌اند. متأسفانه در دوازده فروردین سال ۱۳۹۸ یک سیل شدید موجب شد تا یکی از پایه‌های آن به شدت تخریب شود و کمبود بودجه موجب شده تا هنوز هم کسی به فکر مرمت و بازسازی آن نیفتد.
این پل تاریخی با شماره ثبت ۳۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت ملی رسیده است. در اطراف پل کشکان ۱۳ چشمه وجود دارد پیشنهاد می‌کنیم پس از بازدید از این پل از چشم‌ها هم دیدن کنید.
شرایط بازدید
برای بازدید از این پل تاریخی هیچ گونه محدودیت خاصی وجود ندارد اما پیشنهاد می‌کنیم حتماً در طول روز و پیش از تاریک شدن هوا از آن دیدن نمایید. بازدید از پل کشکان خرم آباد کاملاً رایگان بوده و هیچ هزینه‌ای از گردشگران دریافت نخواهد شد.
اگر روزی با تهیه بلیط اتوبوس خرم آباد به این شهر زیبا و سرسبز سفر کردید پیشنهاد می‌کنیم چند جاذبه دیدنی و زیبای این شهر را در فهرست تفریحات خود قرار دهید.
جاذبه‌های دیدنی نزدیک به پل کشکان
با توجه به این که این پل فاصله نزدیکی به کوهدشت و خرم آباد دارد، شما می‌توانید از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بسیاری بهره‌مند شوید. اگر به سمت کوهدشت بروید می‌توانید از گردش در دره سرطرهان لذت ببرید. این دره یکی از جاذبه‌های شگفت‌انگیز این منطقه به حساب می‌آید.
همچنین با طی مسافت کوتاهی می‌توانید به بازدید تنگه و آبشار شیرز بروید و شاهد یکی از شاهکار‌های طبیعت باشید. پل‌های باستانی زیادی در نزدیکی این منطقه وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها نیز بازدید کنید.
یکی دیگر از جاذبه‌های نزدیک به این محل غار میرملاس است که رفتن به آنجا سخت است اما قطعاً تجربه‌ای شگفت‌انگیز برای شما به ارمغان خواهد آورد. شما می‌توانید به خرم آباد بروید و در آنجا به هیچ عنوان بازدید از قلعه فلک الافلاک را که از قلعه‌های تاریخی کشورمان محسوب می‌شود را از دست ندهید. همچنین گردش در دریاچه کیو می‌تواند برای شما فرح‌انگیز باشد.
قطعاً با سفر به این منطقه با شگفتی‌ها و زیبایی‌های بی‌نظیری رو به رو خواهید شد که برای همیشه در خاطرتان باقی خواهد ماند.
وضعیت فعلی پل کشکان
متأسفانه سیلی که در سال ۱۳۹۸ آمد، یکی از پایه‌ها و طاق‌های این پل را کاملاً تخریب نمود و آسیب‌های زیادی به باقی اجزای پل وارد کرد. باقی پایه‌های پل که باقی مانده است، به سمت رودخانه خم شده و هر لحظه احتمال ریزش آن‌ها وجود دارد.
این پل هزار ساله در آستانه نابودی و محو شدن از صفحه روزگار است. اما هیچ خبری از مرمت این پل نیست و به حال خود ر‌ها شده است.
پل به طور کلی دارای سیزده پایه بوده و ارتفاع آن‌ها نیز با هم متفاوت بوده است. بعضی از آن‌ها دارای ارتفاع ۲۶ متر است و کمترین ارتفاع ستون‌ها ۱۰ متر می‌باشد. در حال حاضر تنها نه پایه و ستون از این پل با عظمت باقی مانده است.
جمع بندی
اگر به دنبال دیدن کردن از مکان‌های تاریخی می‌باشید و علاقه خاصی به بنا‌ها، سازه‌ها، مجسمه‌ها و پل‌های تاریخی و قدیمی دارید با سفر به استان لرستان برای دیدار کردن از پل کشکان می‌توانید تمامی نیاز‌ها و خواسته‌های خود را از این سفر برطرف سازید.
استان لرستان به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارد سرشار از جاهای دیدنی و گردشگری می‌باشد. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی پل کشکان پرداختیم، امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
