توسط : در شهر قزوین معماری‌های بسیار زیبایی وجود دارد و مسجد شاه معروف به مسجد سلطانی و مسجد النبی در این شهر واقع می‌باشند. این مسجد زیبا یک مساحتی نزدیک به ۱۴۰۰۰ مترمربع را به خود دارد و همچنین کتیبه‌هایی را در خود جای داده است که توسط فتحلی شاه قاجار باعث و بانی این مسجد به ثبت رسیده است.
یک سری دیگر از شواهد بر ساخت مساجد در دوران صفوی به چشم می‌خورد آن هم این است که می‌گویند معمار و سازنده این مسجد فردی به نام استاد میرزای شیرازی می‌باشد که در سال ۱۱۶۶ این مسجد را بنا کرده است. این مسجد یکی از مساجد قدیمی و تاریخی از لحاظ معماری زیبا و منحصر به فرد تاریخ می‌باشد. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی مسجدالنبی و ویژگی‌های آن از جمله معماری زیبا و خاص آن خواهیم پرداخت.
مسجدالنبی قزوین
شهر قزوین در گذشته پایتخت حکومت صفوی در ایران بوده است که دارای مکان‌های تاریخی و موزه‌های بسیار زیبایی می‌باشد. تعداد آثار به جا مانده تاریخی در این استان خیلی بیشتر از دیگر شهرهای ایران می‌باشد. این شهر پایتخت خوشنویسی ایران محسوب شده است. که یکی از خوشنویسان این شهر را می‌توان میرعماد قزوینی نام برد.
در کنار بازار قزوین مسجد النبی قرار گرفته است که در زمان‌های قاجار در دوران حکومت فتحعلی شاه در قسمت ویزر و یا چال وزیری که یکی از آن موقوفاتی است که برای آقا جمال وزیری بوده است دوباره احیا گردیده شد.
معماری این بنای زیبا را فردی به نام استاد میرزای شیرازی به ساخت رسانده است که در سال ۱۱۶۶ آن را به تکمیل رسانده است. در دوره تاریخی فتحلی شاه به ساخت ساز‌ها بیشتر از قبل مخصوصاً در انبیه مذهبی خیلی بیشتر توجه شد به طوری که چهر تا از مساجد از پنج مسجد بزرگ این شهر در این دوره بزرگ شاهنشاهی به ساخت رسید.
با گذشت زمان ساخت مناره‌ها متوقف شد و پس از گذشت مدتی در عصر ظهور ناصری دوباره به ساخت رسید. دوره قاجار دوره‌ای بود که به گسترش دادن فضا‌ها در معماری توجه بسیار زیادی می‌شد و ما در این دوره شاهد این هستیم که مساجد بسیار بزرگ و بسیاری در آن ساخته شده‌اند.
از ساخته‌های مساجد در دوران فتحلی شاه قاجار می‌توان به مسجد سلطانی قزوین و مسجد سلطانی بروجرد و همچنین مسجد سلطانی تهران اشاره نمود. همچنین مسجد النبی دارای دو گنبد می‌باشد و صحن مسجد آن را چهر ایوان فرا گرفته است. همچنین لازم به ذکر است که این مسجد مانند مسجد جامع قزوینی از شبستان هم برخوردار می‌باشد.
سردر قسمت شمالی مسجدالنبی بلند و بالا می‌باشد و در سراسر و اطراف آن کاشی‌هایی مینایی و با سبکی زیبا معماری شده‌اند و همچنین در تاریخ ساخت آن در یک کتیبه با خطی نستعلیق بر کاشی‌های لاجوردی آن را نوشته‌اند. همچنین باید بگوییم که در هر چهار طرف حیاط بزرگ در این مسجد ایوان‌هایی به صورت چهارگانه و با کاشی‌های رنگارنگ معماری و تزئین شده‌اند.
تاریخچه مسجدالنبی قزوین
این مسجد زیبا و تاریخی از آنچه از سوی منابع معتبر به دست آمده به فرمان شاه فتحعلی در محوطه‌ای به نام وزیر و یا همان چال وزیر بنا و به ساخت رسیده است. در این دوره تاریخی ساخت ساز‌های بسیاری مخصوصاً در اماکن مذهبی به ساخت رسیده است و مورد توجه افراد واقع شده بوده است.
به طوری که از پنج مسجدی که در این شهر وجود دارد چهارتا از آن‌ها مربوطه به این دوره از ساخت می‌باشد. همچنین این را می‌گویند که استاد میرزای شیرازی ساخت مسجدالنبی را به عهده خود گرفته و در سال ۱۱۶۶ آن را به ساخت رسانده است.
معماری مسجدالنبی
مسجدالنبی شامل سه ورودی می‌باشد که در قسمت شمالی، شرقی و غربی واقع است. ورودی اصلی و سردر آن در قسمت ضلع شمالی آن واقع شده است که بسیار سردر باشکوهی می‌باشد. در قسمت سردر شمالی این مسجد این قسمت خیلی زیبا و مرتفع و بسیار مجلل می‌باشد و در سرتاسر آن با کاشی‌های مینایی بسیار زیبا و خارق العاده‌ای تزئین شده است و همچنین کتیبه‌هایی از جنس کاشی‌های لاجوردی که در آن به خط نستعلیق که مرتبط به دوره تاریخی ۱۲۰۲ می‌باشد به چشم می‌خورد که زیبایی خاص و منحصر به فردی را به آن مکان سوق داده است.
معماران خلاق و با استعداد ایرانی آنقدر سردر این بنا را زیبا و خاص طراحی کرده‌اند و از کاشی کاری‌های لاجوردی زیبا و خطوط زیبای نستعلیق و… استفاده نموده‌اند که سبب شده این مکان چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب کند و آن را به کل محو زیبایی خود کند. این صحن زیبایی که این مسجد از آن برخوردار است ابعادی را حدود ۸۷ تا ۸۹ متر را در خود به همراه یک حوض سنگی بسیار زیبا درون خود قرار داده است که سبب شده این صحن هم از سمت شما و هم جنوب به سمت شبستان و هم از سمت شرق و غرب به قسمت رواق محدود شود.
کتیبه‌های مسجد
کتیبه‌های موجود در ایوان شرقی و غربی در این مسجد به سوره مبارکه «عم یتسائلون عن النبا العظیم» و در کتیبه قسمتی که دو ایوان شمالی و جنوبی در آن قرار دارند سوره مبارکه «هل‌اتی علی الانسان حین من الدهر» را مانند نقشی زیبا و ابدی در خود محفوظ کرده است. در هر یک از رواق‌ها چه شمالی و یا جنوبی چهار عدد طاق نما و در رواق‌های غربی و شرقی حدود نه عدد طاق نما به چشم می‌خورد.
که هر شبستان در خود ۲۸ عدد طاق کوچک و در وسعتی به ۱۶ متر مربع را در خود جای داده است که در فاصله‌ای شش متری بر روی یکدگیر در ۱۸ ستون مقرر شده‌اند که هرکدام از این طاق نما‌ها به حیاط زیبا و بسیار بزرگ این مسجد مشرف می‌باشد.
در بالا و قسمت مقصوره جنوبی گنبد بسیار بزرگ و زیبایی همراه با تزئینات و کاشی کاری‌های زیبا اعم از خطی و هندسی با قطری به اندازه ۱۵ متر مقرر شده است و همچنین این گنبد به صورتی ساخته شده است که دو پوسته به صورت پیوسته را شامل خود می‌شود. همچنین ارتفاع داخل آن تا کف حدود ۲۰ متر می‌باشد. در قسمت شمالی در مقصوره مدخل ان ایوان قرار گرفته و در قسمت دیوار‌های جنوبی آن یک محراب به چشم می‌خورد که با سنگ‌های مرمر و کاشی کاری‌های بسیار زیبا و رنگارنگ مورد تزئین قرار گرفته می‌باشد.
محل قرارگیری این مسجد بسیار زیبا و تاریخی در قسمت ضلع جنوبی واقع در خیابان امام و در راستا با بازار قزوین مقرر شده است. این‌مان هر نمازگزاری را پدیرای خود می‌باشد و در هر سال تعدا بسیار زیادی از بازدید‌کنندگان و گردشگران زیادی به ویژه در نوروز برای دیدن به این مکان سفر می‌کنند.
بخش‌های مختلف مسجدالنبی در قزوین
این مسجد ۱۴ هزار متر مربع به خود مساحتی را اختصاص داده است و هم دارای شبستان‌ها و نوعی از معماری‌های مخصوص و خاص به خودش می‌باشد که نوجه هر فردی را به خود جلب می‌کند. در ادامه این مقاله به معرفی بخش‌هایی از این مسجد زیبا خواهیم پرداخت.
سردر شمالی مسجد
این قسمت از مسجد یعنی سردر شمالی آن بسیار بلند و مجلل در نظر همگان می‌آید و دور تا دور ان با کاشی‌های مینایی زیبا و روشی جدید و تازه تزئین شده است. همچنین در این بخش از مسجد کتیبه‌هایی از کاشی‌های لاجوردی که با خط نستعلیق در تاریخ ۱۲۰۲ هجری قمری نوشته شده است به چشم می‌خورد.
صحن مسجد
قسمت صحن این مسجد ابعادی به حدود ۸۷ در ۸۹ متر را در بر خود دارد و همچنین حوض سنگی بزرگی در قسمت وسط آن مسجد قرار گرفته است. این صحن زیبا از طرف شمال و جنوب به شبستان و از سمت شرق و غرب به رواق وارد می‌شود.
ایوان‌ها مسجد
مسجدالنبی در قزوین از چهار ایوان برخوردار است که همانند دو گوشواره در هر طرف آن دیده می‌شود. این گوشواره‌های زیبا ایوان‌ها وصل‌کننده رواق‌های هشت‌گانه به مسجد سلطانی می‌باشند.
رواق‌ها مسجد
هر یک از قسمت‌های رواق‌های شمالی و جنوبی دارای چهار طاق‌نما می‌باشند و همچنین رواق‌های قسمت‌های شرقی و غربی دارای ۹ طاق‌نما می‌باشند که این قسمت از مسجد آن‌ها را در خود جای داده است.
شبستان‌ها مسجد
هر قسمت از شبستان‌های مسجدالنبی حدود ۱۶ متر مربع از وسعت خود برخوردار هستند و همچنین این قسمت‌ها دارای ۲۸ عدد طاق نمای کوچک می‌شوند که در فاصله‌ای ۶ متری از یکدیگر بر روی ۱۸ ستون مقرر شده‌اند و همچنین این طاق نما‌ها شامل ارسی سه چشمه هستند که در شرف حیاط مسجد می‌باشند.
گنبد مسجد
گنبد بسیار زیبایی بر بالای مقصوره‌های جنوبی این گنبد قرار دارد که از تزئینات بسیار زیبای کاشی‌ها برخوردار می‌باشد. همچنین این گنبد به صورتی است که به صورت دوپوسته به یکدیگر پیوسته ساخته شده و قطر دهانه آن قسمت از این پوسته ۱۵ متر می‌باشد.
محراب مسجد
محرابی از سنگ مرمر در این مسجد وجود داشت که با کاشی‌های مینایی رنگارنگ و زیبا تزیین شده بود که پس از مدتی تخریب شد.
کتیبه مسجد
کتیبه‌های موجود در ایوان شرقی و غربی واقع در این مسجد به سوره مبارکه «عم یتسائلون عن النبا العظیم» و در کتیبه قسمتی که دو ایوان شمالی و جنوبی در آن قرار دارند سوره مبارکه «هل‌اتی علی الانسان حین من الدهر» را مانند طرح و نقشی زیبا و ابدی در خود محفوظ کرده است.
مقصوره مسجد
مقصوره به رواق‌های شبستان متصل می‌باشد که طول آن ۱۵۰ و عرض آن حدود ۱۴ متر می‌باشد.
جمع‌بندی
این مسجد زیبا یعنی مسجد النبی یکی از جاذبه‌های بسیار مهم و تاریخی و حتی مذهبی در شهر قزوین می‌باشد که در بیشتر طول عمر خود محل برگزاری و اقامت نماز جمعه بوده است و می‌باشد. هزاران هزار گردشگر به این شهر سفر کرده و از این مسجد زیبا دیدن می‌نمایند.
تاریخ به ثبت رسیدن این مسجد ۳۰ خرداد و در سال ۱۳۳۷ و با شماره ثبت ۳۹۰ یکی از آثار ملی ثبت شده ملی در ایران می‌باشد که با نام مسجد سلطانی و مسجد شاه از شهرت زیادی برخوردار است. این مسجد از جاهای دیدنی استان قزوین می‌باشد.. در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کامل و جامع مسجدالنبی و معماری‌های زیبای درون آن پرداخته‌ایم. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
