توسط : همین که نام استان قم را می‌شنویم، ناخودآگاه اولین چیزی که به ذهنمان خطور می‌کند وجود حرم حضرت معصومه (ص) در این شهر است. قم به واسطه تاریخچه بلند بالایی که دارد، اماکن باستانی، گردشگری و حتی تفریحی فراوانی را در دل خود جای داده است، از جمله: خانه ملاصدرا، مسجد جامع شهر، کاروانسرای دیر گچین، باغ گنبد سبز، میل بابک، کوه خضر نبی و ….
هر یک از این جاذبه‌ها می‌توانند فرهنگ، تمدن و سبک زندگی ایرانیان قدیم را در کالبد معماری، مهندسی و هنر برای تماشاگران به نمایش بگذارند. یقیناً در قم جاذبه‌های مذهبی معروفی وجود دارد که گذر زمان نه تنها آن‌ها را از رونق نیانداخته، بلکه روز به روز بر عزت و کرامت آن‌ها نیز افزوده است. کوه خضر نبی نام یکی همین اماکن متبرکه است که یکی از جاهای دیدنی قم محسوب می‌شود.
در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی جامع و کامل کوه خضر نبی و دیدنی‌های آن در استان قم خواهیم پرداخت.
خضر نبی کیست؟
ائمه اطهار سخنان ارزشمند بسیاری درباره حضرت خضر (ع) نقل کرده‌اند. این احادیث سینه به سینه حفظ شده‌اند تا به دست ما رسیده‌اند. در ادامه چندتا از مشهورترین سخنان امامان معصوم راجع به حضرت خصر را نقل می‌کنیم.
امام صادق (ع)ایشان را از پیامبران الهی بر شمردند و از معجزات‌ایشان به سبزی و خرمی زمین‌های خشک و بی‌آب و علف پس از حضور و نشستن‌ایشان در آن مکان‌ها اشاره کرده‌اند؛ به همین علت است که نام این بزگوار به خضر، یعنی سبز و خرم شهرت یافته است. نام اصلی حضرت خضر، تالیا بن ملکان بن عامر بن ارفخشید بن سام بن نوح (ع) است.
در سخن دیگری از امام صادق (ع)، خضر (ع) از عالمان اهلی معرفی شده‌اند که حضرت موسی (ع) به زیارت‌ایشان شتافت؛ ولی در آیات قرآن نام پیامبر الهی ذکر نشده است و فقط‌ایشان با عباراتی زیبا و ستودتی تمجید شده است. در کتاب آسمانی ما به همراهی حضرت خضر با حضرت موسی (ع) اشاراتی شده است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های حضرت می‌توان به عمر طولانی و نامیرایی‌ایشان تا دمیده‌شدن در صور اشاره کرد. این ویژگی‌ها در احادیث ائمه و نقل قول‌های عالمان دینی و مذهبی مشاهده شده است. در کتاب‌های احادیث ذکر شده است که‌ایشان در مراسم عید غدیر خم، در مجالس سوگواری پیامبر اکرم (ص) و در هنگام شهادت‌امیرامؤمنین حضرت علی (ع) حضور یافته است.
این پیامبر الهی در مراسم حج هم حضور دارد و تمامی مناسک را انجام می‌دهد. در روز عرفه در سرزمین عرفات می‌ایستد و برای برآورده‌شدن دعای مؤمنان آمین می‌گوید.
امام رضا (ع) درباره این حضرت می‌فرمایند: حضرت خضر (ع) از آب حیات نوشیده و زنده است و تا زمانی که در صور دمیده شود، از دنیا نخواهد رفت. او نزد ما می‌آید و به ما سلام و درود می‌فرستد؛ به گونه‌ای که فقط صدایش را می‌شنویم و چهره‌اش را نمی‌بینیم.
تاریخچه کوه خضر نبی
با توجه به بررسی‌هایی که پژوهشگران و مورخان بر روی کوه خضر نبی انجام داده‌اند، دریافتند که ۳ هزار سال پیش در این کوه غاری وجود داشته که گویا محل عبادت و راز و نیاز حضرت خضر(ع) با معبودش بوده است. در گذشته‌های دور، آن هنگام که شهر قم هنوز تا دامنه این کوه وسعت نیافته بود؛ برخی از عالمان و عارفان در این کوه به مناجات می‌پرداختند و از فضای امن و معنوی آن بهره می‌جستند.
در حال حاضر این غار به مسجدی کوچک مبدل شده و نام خود را از نام آن حضرت گرفته است. در کل شهرستان قم و حتی کل کشور این مسجد را با همین اسم یادآور می‌شوند. در مورد حضرت خضر نبی(ع) از امامان و معصومین روایات و سخنان زیادی وجود دارد که در آخر همین محتوا به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم. برای داشتن سفری کم هزینه می‌توانید بلیط اتوبوس قم را با قیمت مناسب در هر زمان و مکان از سایت ما تهیه کنید.
ویژگی‌های کوه خضر نبی
ارتفاع کوه خضر نبی از سطح دریا تقریباً ۱، ۰۹۰ متر برآورد شده است. برای تسهیل در رفت و آمد زائران و بازدیدکنندگان این اثر تاریخی، مسیری پله‌مانند طراحی شده است. کوه سفید ارتفاع زیادی ندارد و از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌توان به اشراف کامل به شهر هنگام حضور برفراز قله اشاره کرد.
ناهمواری‌های بسیاری به‌دلیل وجود سنگ‌های تیز در پیرامون و پیکره کوه خضر وجود دارد که نمایی قابل‌توجه را برای آن به ارمغان می‌آورد. در گذشته، بالا رفتن از کوه امری مشکل و بسیار خطرناک بود؛ ولی امروزه با وجود مسیر‌های عبور و مرور، بازدید از این بنا تسهیل شده است.
طبق اظهار نظر مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان قم، کوه خضر نبی آرامگاه بیشترین تعداد شهید گمنام در سراسر کشور است که به افزایش فضای معنوی این محوطه میانجامد.
به‌دلیل موقعیت جغرافیایی کوه خضر و ارتفاع آن از سطح زمین، بازدیدکنندگان دمایی متفاوت و مطلوب‌تر از شهرستان قم را در این مکان تجربه خواهند کرد. همچنین، این منطقه آب و هوایی خنک در تابستان و سرمایی شدید در زمستان دارد. در بخش‌های جنوبی قله کوه، پرتگاهی مهیب دیده می‌شود که دره‌هایی با شیب زیاد دارد.
همچنین ارتفاع ناهمواری‌های موجود در کوه از نواحی شمالی دامنه به‌سمت جنوبی آن، افزوده می‌شود که همین امر از دلایل حضور پرتگاه و دره‌های متعدد در این ناحیه است.
روستایی بدون سکنه و تقریباً مخروبه در دامنه کوه خضر مشاهده می‌شود که طبق اظهارات مسئولان استان، دلیل آن استخراج اندک مس از معدن واقع در آن ناحیه است. علاوه بر این، به‌دلیل قرارگیری کوه در ناحیه خاص جغرافیایی، می‌توان آن را از تمامی کمربندی‌ها و گلوگاه‌های شهر قم مشاهده کرد.
معرفی بخش‌های مختلف کوه خضر
از زمانی که غار موجود در این کوه به مسجد و محل زیارت؛ برای عموم تبدیل شده، مسئولان جهت سهولت در رسیدن به قله، شرایط رفت و آمد مناسبی را تدارک دیده‌اند. مسیری پله مانند از ابتدای کوه تا انتهای آن کشیده شده که تردد برای همه سنین را تا حد زیادی آسان کرده است. بلندای کوه خضر نبی ۳۰۰ متر و بلندای آن از سطح دریا حدوداً ۱۰۹۰ متر می‌باشد.
چنین ارتفاعی از سطح زمین باعث شده شرایط جوی در مسجد بسیار مطبوع و دلنشین باشد. فضای داخلی آن خیلی زیاد نیست و تنها تعدادی از بازدیدکنندگان می‌توانند برای زیارت به آن ورود پیدا کنند. از نظر معماری و فرم ظاهر به صورت چهارطاقی بوده و در سالیان دور عارفان از آن محراب برای محل نیایش خود بهره می‌بردند. مردم محلی، این کوه را با نام کوه سفید نیز می‌شناسند.
فارق از زیارتی بودن این مکان، هنگامی که بر بلندای قله قرار می‌گیرید، زیبایی و عظمت محصور‌کننده‌ای در مقابل دیدگان شما قرار می‌گیرد. کل شهر را زیر پای خود دارید و چشم انداز آن تا مدت‌ها می‌تواند شما را محو تماشا کند. از طرفی در اطراف کوه، صخره‌های کوچک و بزرگی می‌بینید که نمایی صیقلی و تیز دارند و زیبایی طبیعی و خاصی به محیط بخشیده‌اند.
مهمتر از همه اینکه در مسیر رسیدن به قله و اطراف مسجد؛ مغازه‌های کوچکی برپا شده که اقلام مورد نیاز زائران را به فروش می‌رسانند. همچنین از امکانات این محیط می‌توان آب قابل شرب، سرویس بهداشتی، تلفن همگانی، برق و … را نام برد. جالب است بدانید که حاجیانی که طواف کعبه کرده‌اند، هنگامی که به این زیارتگاه مراجعه می‌کنند، آن را مشابه غار حرا می‌دانند.
اگر از ضلع شمالی دامنه به ضلع جنوبی آن نگاه کنید متوجه می‌شوید که ارتفاع ناهمواری‌ها بیشتر می‌شود و در همین حوالی دره‌هایی وجود دارد که نزدیک شدن به آن‌ها بسیار خطرناک است. با این توضیحات اگر تصمیم گرفتید به این مکان زیارتی بیایید و از فضای معنوی آن لذت ببرید می‌توانید بلیط قطار قم را از سایت ما خریداری و تجربه یک سفر ایمن را در خاطرتان ثبت کنید.
جاهای دیدنی اطراف کوه خضر نبی
کاروانسرای پاسنگان
کاروانسرای پاسنگان در دهستان جنت‌آباد قم قرار دارد. این کاروانسرا از دوران صفوی به جا مانده است. اقامتگاه بومگردی پاسنگان واقع در کاروانسرا یکی از اقامتگاه‌های اقتصادی قم به حساب می‌آید. امروزه اقامتگاه، سفره‌خانه، پایگاه رصد ستارگان و مرکز برگزاری جشن و اعیاد از کاربرد‌های دیگر این کاروانسرا است.
مسجد اعظم
مسجد اعظم قم در مرقد حضرت معصومه قرار دارد. این مسجد در ضلع غربی آستان مقدس قرار دارد. مسجد ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۹ ساخته شد. با دیدن این مسجد از زیبایی آن حیران می‌مانید. معماری این بنا هنر دست استاد حسین لرزادی است. آیت‌اللّه اعظمی حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی ساخته شد. فاصله مسجد تا کوه خضر نبی قم نسبتاً زیاد است.
شرایط بازدید کوه خضر نبی
آن زمان که راهی مسجد خضر نبی در قم شدید؛ فراموش نکنید که لباس و کفش مناسب با خود همراه ببرید؛ زیرا یک پیاده روی یا به عبارتی پله روی پیش رو دارید. در ضلع جنوبی کوه به دلیل وجود پرتگاه و دره‌ها باید تمام حواستان را جمع کنید که به آن قسمت نزدیک نشوید؛ به این دلیل که کوچکترین بی‌احتیاطی منجر به بزرگترین تلفات خواهد شد.
از نظر شرایط آب و هوایی باید بگوییم که قرارگیری مسجد در اراتفاع ۳۰۰ متری از زمین، باعث شده در تابستان هوا خنک و در زمستان بسیار سرد باشد. بازدید از این جاذبه گردشگری رایگان بوده و مدت زمان لازم برای بازدید از آن بین ۱ تا ۲ ساعت است. چنانچه تصمیم خود برای رفتن به این شهر زیارتی تفریحی را گرفتید، می‌توانید بلیط وسیله نقلیه مورد نظر خود را از سایت معتبر مستر بلیط رزرو وخریداری کنید.
آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف
در نزدیکی کوه سفید یک دهکده خالی از سکنه وجود دارد که گویا به دلیل استخراج بی‌رویه مس از معدن موجود در آن، تخلیه شده و اکنون کسی در آن زندگی نمی‌کند. یکی از نکات جالب در خصوص کوه خضر این است که شرایط قرارگیری آن در این منطقه جغرافیایی باعث شده از همه کمربندی‌های پیرامون شهر، گلوگاه‌ها و نقاط متعدد قم قابل رؤیت باشد. مسجد خضر نبی در حوالی شهرک ایثار قرار دارد و با هر وسیله نقلیه‌ای می‌توان تا نزدیکی آن خود را رساند.
جمع‌بندی
کوه خضر به دلیل قرارگیری در ناحیه خاصی از شهر قم از تمامی نواحی قم و حتی کمربندی‌ها قابل مشاهده است و به نوعی بام شهر قم محسوب می‌گردد. در قسمت دامنه کوه شهدای گمنام دفن شده‌اند و وجود آرامگاه شهدای گمنام فضای عرفانی و معنوی برای زائرن ایجاد کرده است.
با بازدید از این منطقه منحصر به فرد می‌توانید هم زیارت کنید و از درجات عرفانی مطلوبی بهره‌مند شوید و هم می‌توانید از منظره بی‌نظیر شهر قم از بالای کوه به تماشا بنشینید.
در این مقاله از وب سایت گردیشه به معرفی کوه خضر نبی پرداخته‌ایم. امیدواریم از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید.
