خیلی از افراد برای گذراندن اوقات فراغت و تعطیلات خود شمال کشور سفر را انتخاب میکنند زیرا که از لحاظ سرسبزی و آب هوا گزینه خیلی خوبی است و جاهای دیدنی بسیار زیبایی دارد. در این مقاله قصد داریم به یکی از زیباترین و بهترین جاهای دیدنی ایران برویم و شما را با یکی از پل های جذاب ایران یعنی پل ورسک، پدیده ای که در شهرستان سوادکوه در استان مازندران واقع می باشد آشنا کنیم.
پل ورسک از بزرگترین پلهای راهآهن سراسری ایران است و یکی از شاهکارهای مهندسی به حساب میآید. این پل یکی از پلهای تاریخی و قدیمی ایران از زمان رضا شاه تا به امروز است. شاید بارها از کنار آن گذر کرده باشید و یا از دور تماشاگر آن بوده باشید. در ادامه این مقاله در وب سایت گردیشه به معرفی کامل پل ورسک می پردازیم و شما را با این پدیده زیبا آشنا می کنیم.
پل ورسک در کجا واقع شده است؟
ورسک نام پلی است که در ارتفاعات روستای عباسآباد قرار دارد و به عنوان یکی از جاهای دیدنی سوادکوه محسوب میشود. ورسک به دلیل وجود درختچههای ورس که در قسمت پشت پل بهطور انبوه وجود دارد، به این نام معروف شدهاست. بعد از احداث این پل نام روستا نیز به مرور تغییر کرده و ورسک نامیده شد. ورسک از حومه های شهرستان سوادکوه استان مازندران است. این روستا ۲ کوه بزرگ عباس آباد در مسیر خط آهن تهران – شمال قرار دارد و این ۲ کوه توسط پلی به نام پل ورسک به همدیگر متصل شده اند. این پل مخصوص راه آهن است تا امکان عبور قطارهای تهران-شمال از روی دره عباس آباد به راحتی ممکن شود. از شگفتیهای ساخت پل این است که بههیچ عنوان از سازه فلزی، فولاد ،بتن و … استفاده نشده است.
برای ساخت این پل در ابتدا دو پایه بتنی در دو طرف کوه ایجاد شد و در ادامه ساخت نمای آجری روی آن صورت گرفت سیمان، ملات، آجر و شن شسته شده از جمله مصالح ساخت پل ورسک هستند، که این پل را به هم متصل کرده است.
پل ورسک به حدی ارزشمند و با اهمیت بوده که در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته است و حتی ارتفاع آن که تقریبا ۲.۱۴۰ متر است در کتاب گینس به ثبت رسیده است. هر گردشگری که از این مکان گذر میکند به تماشای این پل شاهکار ترغیب میشود و با توقف در حین راه از این پل زیبا و تاریخی که در منطقه کوهستانی البرز چشمانداز شگفتانگیزی دارد، دیدن میکند.
تاریخچه پل ورسک سواد کوه
در زمان حکومت رضا شاه طرح احداث راه آهن سراسری کشور در سال ۱۳۰۵ به تصویب مجلس رسید و رضا شاه تصمیم گرفت ساخت آن را به شرکت های خارجی بسپارد. بعد از اینکه چندین شرکت آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی در ساخت راه آهن این منطقه ناکام شده بودند این پروژه در سال ۱۳۱۲ به شرکتی دانمارکی سپرده شد و کار ساخت پل از سال ۱۳۱۳ شروع شد. اجرای این پروژه با توجه به موانع طبیعی که سر راه قرار می گرفت با چالش های فراوانی روبرو شد ولی بهترین مهندسان اروپا آن را ممکن ساختند و در نتیجه در سال ۱۳۱۵ ساخت پل به پایان رسید و رضاشاه به همراه مهندسان اتریشی شخصا در مراسم افتتاحیه پل حضور پیدا کردند.
هنگام افتتاح پل، رضا شاه دستور داد که مهندس اتریشی و خانواده وی در زیر پل قرار گیرند تا اولین قطار از روی آن رد شود. پس از اینکه قطار بدون هیچ مشکلی از پل عبور کرد، از طرف شرکت دانمارکی تضمین شد که پل بدون هیچ مشکلی هفتاد سال قادر به کار کردن می باشد.
سازنده پل ورسک
شاید این سوال را از خودتان بپرسید که سازنده پل ورسک چه کسی است؟ در جواب به این سوال باید بگوییم که شخص خاصی مسئولیت ساخت این پل را بر عهده نگرفته است. با احداث راه آهن سراسری در سال ۱۳۰۵ این موضوع را مجلس شورای اسلامی ایران تصویب کرد و این اتفاق یکی از اقدامات بسیار مهم در جهت پیشرفت و آبادانی کشور به شمار میرود.
مجلس قبل از ساخت پل ورسک به این نتیجه رسید که برای ریلگذاری و ساخت آن نیازمند دانش و مهارت بالایی هستند که در آن زمان در کشور وجود نداشت. با توجه به این شرایط حکومت پهلوی تصمیم گرفت که ساخت این پل را به شرکتهای خارجی بسپارد و در نهایت ساخت آن به شرکت دانمارکی به نام «کامپساکس» سپرده شد. قراردادی بین مدیرعامل شرکت دانمارکی برای ساخت راهآهن سراسری در اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۲ امضاء شد. این پل زیبا، خلاقیت و توانمندی یک مهندس اتریشی بود که «لادیسلاوس فون رابسویچ» نام داشت. علاوه بر ایشان فردی به نام «هانس اتو ناتر» که یکی از نوابغ ریاضی بود و در پل سازی مهارت خاصی داشت، وظیفهاش سرپرستی مهندسان محاسبهگر و طراحان بود که تمام محاسبات پل راهآهن با نظارت ایشان بود.
امکانات رفاهی و تفریحی پل ورسک
بازدید از پل ورسک هیچ هزینه ای برای شما ندارد و تماشای آن از فاصله دور هم ممکن است یا همچنین می توانید سوار بر قطارهای مسافربری از روی آن بگذرید. طبیعت بکر و زیبای اطراف این پل در هر فصلی از سال جلوه خاصی به این پل می دهد، مخصوصا با فرارسیدن زمستان و سفیدپوش شدن منطقه، زیبایی پل ورسک دوچندان میشود، بهطوری که هر بینندهای را مبهوت عظمت و شکوه خود میکند. اگر قصد گردش در طبیعت را دارید و می خواهید از آبشار دیدن کنید، این سفر را به ماه های بهاری موکول کنید. در این روستای زیبا ،خانه هایی روستایی به همراه تماشای پل ورسک اجاره داده می شوند. این خانه ها در بافت جنگلی، کوهستانی و ییلاقی منطقه قرار دارند و از پنجره و ایوان آن ها می توان نظاره گر طبیعت زیبای اطراف و همچنین پل ورسک بود. از دیگر مناطق دیدنی اطراف پل ورسک می توان به آبشار ورسک یا آبشار چشمه علی که در شرق روستا در استان مازندران قرار دارد اشاره نمود. این آبشار یکی از جاذبههای گردشگری مهم در این منطقه است. همچنین لازم به ذکر است مسیر رسیدن به آبشار دقیقاً از زیر پل ورسک میگذرد.
از دیگر جاذبه های سواد کوه می توان از قلعه کنگلو نام برد. این قلعه بر فراز صخرهای بلند واقع شده است به همین خاطر به عقاب مازندران مشهور است. یکی دیگر از جاذبه های گردشگری آن می توان به جنگلی در اطراف روستا که به نام عباس آباد معروف است نام برد. این منطقه یکی از زیباترین جاذبههای طبیعی سوادکوه است که سالانه تعداد زیادی از گردشگران طبیعت گرد را به سمت خود میکشاند. آنچه هیچ مسافری برای سفر به سوادکوه نباید از دست دهد، سفر از مسیر ریلی تهران-شمال و عبور از راه زیبا و پر پیچوخمی است که از دل جنگلهای انبوه و سرسبز آن نهفته است.
مراحل ساخت پل ورسک
پل ورسک که راه ارتباطی راهآهن سراسری شمال جنوب میباشد با ابزار آلات بسیار ساده مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شدهاست. مهندسان توانستند با ارائه طراحی برای ساخت یک پل با دهانه بزرگ، مشکل مسیر راه آهن روی دره ورسک را برطرف کنند. به علت وجود احتمال طغیان رودخانه ورسک مهندسان تصمیم گرفتند با احداث تونلی در زیر رودخانه ورسک، ترن را از طغیان محافظت کنند و سپس با چرخش در مسیر و صعود به میزان صد متر، ترن بتواند روی پل راهآهن ورسک قرارگیرد. ساخت پل در طول دو سال (از سال ۱۳۱۳ تا سال ۱۳۱۵ ) ادامه داشت که در این مدت رضا شاه چندین بار از پل بازدید میکرد. در نهایت ساخت پل با ۱۰ دهانه کوچک و یک دهانه بزرگ که ۶۶ متر است و همچنین طول ۸۶ متری به اتمام رسید.
پل ورسک در زمان جنگ جهانی دوم
پل ورسک، یکی از پل های سرنوشت ساز تاریخ است. شاید اگر این پل نبود سرنوشت جنگ جهانی دوم طور دیگری رقم می خورد. از آن جایی که این پل نقش بسیار تاثیرگذاری در جنگ جهانی دوم و کمک رسانی به اتحاد جماهیر شوروی را در بر داشت، وینستون چرچیل به آن لقب پل پیروزی را داد. داستان جنگ جهانی و علت گذاشتن لقب پل پیروزی از این قرار بود که در زمان جنگ جهانی دوم، قوای روس و انگلیس به دنبال راهی برای ضربه زدن به آلمان نازی و نیروهای متحد بودند. ایران به خاطر موقعیت جغرافیایی خاص و راه آهن سراسری که داشت محل بسیار خوبی برای جا به جایی سریع اسلحه و مهمات بین نیروهای متفقین محسوب می شد. این گونه بود که در سال ۱۳۲۰ ارتش متفقین ایران را اشغال کردند و نام ایران را دالان پارسی گذاشتند. پیش از اشغال ایران توسط متفقین، هیتلر درخواست کرده بود تا تمامی پل ها و تونل های کشور تخریب شوند، تا دشمنانش نتوانند از این طریق کمک های نظامی و غذایی دریافت کنند. به همین خاطر تمام پل ها مین گذاری شده بودند تا منفجر شوند اما هیچ انفجاری رخ نداد. در ۲۳ تیر ماه، سال ۱۳۲۴ وزارت راه پیشنهاد داد نام این پل را از ورسک به پل پیروزی تغییر دهند. به همین دلیل از آن روز نام آن تغییر نمود.
پل ورسک و سه خط طلا
اصطلاح سه خط طلای راهآهن شمال مربوط به دره ای در سه کیلومتری بعد از پل ورسک و بعد از روستای ورسک به سمت گدوک در ارتفاعات شرق جاده تهران – شمال قابل مشاهده میباشد. طراحی این خطوط به جهت کم کردن شیب و افزایش ضریب قدرت لوکوموتیوها در نظر گرفته شده است که برای ایرانیان ارزشی به مراتب بیشتر از طلا دارد. از این رو به این سه خط راه آهن که بالای یکدیگر قرار دارند به اصطلاح سه خط طلا می گویند.
پل ورسک به یکی از جاهای دیدنی شمال ایران و یکی از زیباترین مسیرهای ریلی ایران تبدیل شده است. تماشای پل در بهار و تابستان جذابتر است و البته اگر شانس بیاورید روزی که به دیدن ورسک میروید هوا ابری باشد و پل غرق در مه.جاذبه های دیدنی ورسک بسیار دلفریب و منحصربه فرد هستند. کافی است یک بار دل به جنگلهای بکر و مرتفع سوادکوه بزنید تا مناظر دل انگیز و دیدنی آن ها را بهتر درک کنید.
جمع بندی
پل ورسک به یکی از جاهای دیدنی شمال ایران و یکی از زیباترین مسیرهای ریلی ایران تبدیل شده است. تماشای پل در بهار و تابستان جذابتر است و البته اگر شانس بیاورید روزی که به دیدن ورسک میروید هوا ابری باشد و پل غرق در مه باشد. امیداوریم که از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده باشید